Potrzeba coraz szybszego, wygodniejszego i bezpieczniejszego przemieszczania się ludzi i przewożenia towarów prowadzi do rozbudowy sieci dróg szybkiego ruchu. Na całym świecie powstają nowe autostrady, drogi szybkiego ruchu i szybkobieżne linie kolejowe. Nowobudowane ciągi komunikacyjne dzielą w sposób trwały naturalne układy przyrodnicze na wiele mniejszych, wyizolowanych obszarów, stając się samoistną barierą nie do przebycia dla zwierząt. [1, 2, 5, 6]

W tych obszarach znajduje swoje siedliska okoliczna zwierzyna, a użytki zielone są miejscem gniazdowania ptaków związanych z danym typem siedlisk. Duże gatunki zwierząt, np. sarny, jelenie i dziki, podejmują w ciągu roku sezonowe wędrówki związane przede wszystkim ze zdobywaniem pokarmu i okresem rozrodczym. W trakcie trwania sezonowych wędrówek, jak również w trakcie okresu polowań na te zwierzęta, przemieszczają się one na znaczne odległości, wynoszące nierzadko nawet kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów. Z reguły na obszarze budowanej drogi o długości kilkuset kilometrów może bytować do kilku tysięcy egzemplarzy zwierzyny łownej. Dla tej właśnie zwierzyny budowana droga może stanowić barierę ekologiczną i będzie oddziaływała na ich bytowanie, prowadząc do fragmentacji siedlisk.

Dzikie zwierzęta cyklicznie zmieniają miejsca swojego pobytu w poszukiwaniu żerowisk i wodopojów, schronienia i terenów rozrodu. Tradycyjnie migrują pomiędzy obszarami pobytu letniego i zimowego. Arterie komunikacyjne przerywając ścieżki migracyjne, tworzą „sztuczne wyspy”, na których zwierzęta mnożą się między sobą. Brak możliwości wymiany genetycznej między lokalnymi populacjami w konsekwencji prowadzi do ich degeneracji, drastycznego spadku liczebności, a nawet stopniowego wymierania. [3]

Budowa tras komunikacyjnych oznacza również znaczną ingerencję w środowisko zwierząt spowodowaną hałasem, wibracjami, światłem o dużym natężeniu, wzrokowym kontaktem z nieznanymi obiektami. Zdezorientowane i przerażone zwierzęta bardzo często giną w wypadkach drogowych. Temu mają przeciwdziałać specjalne przejścia, pozwalające im bezpiecznie przekraczać drogi o natężonym ruchu. [2, 5 i 6]

Lokalizacja mostu zielonego lub krajobrazowego względem istniejących ciągów drogowych

Przy projektowaniu mostu zielonego czy krajobrazowego potrzebna jest wnikliwa analiza warunków środowiskowych, przede wszystkim dotyczących ścieżek migracyjnych zwierząt w rozpatrywanej okolicy. Potrzebne są analizy służby leśnej i wykaz ewentualnych gatunków zwierząt mogących skorzystać z budowanego obiektu. Od rodzaju zwierząt zależy, bowiem typ projektowanego przejścia, zgodnie z wytycznymi [4]. Również ważne są możliwości inwestora, z uwagi na to, że trzeba podjąć decyzję o typie przejścia, czyli budowie mostu zielonego czy krajobrazowego.

Jednak także bardzo potrzebna jest szczegółowa analiza dotycząca lokalizacji i warunków ruchu na pobliskich drogach lokalnych i przede wszystkim drogach gruntowych, znajdujących się w pobliżu planowanego przejścia dla zwierząt. Związane jest to z założeniami techniczno-ekonomicznymi, gdyż czasami zachodzi potrzeba zaprojektowania mostów zespolonych, tzn. takich, które na swojej szerokości zawierają także drogę gruntową. Zgodnie z przeprowadzonymi analizami, jeśli natężenie ruchu na drodze, która będzie się znajdować na moście zespolonym, jest większe niż 150 P/24h, to z tego przejścia zwierzęta będą korzystać sporadycznie lub wcale [1, 4].

Fot. 1. Most zielony zespolony z drogą gruntową - Fahrenholz, autostrada A20

Fot. 2. Most zielony zespolony z drogą lokalną o nawierzchni asfaltowej - Golm, autostrada A20

Tweet