W większości przypadków za problemy związane z hałasem drogowym obwinia się przede wszystkim obowiązujące wartości dopuszczalne poziomu hałasu [9], jakie powinny zostać dotrzymane na granicy pasa drogowego. Przepisy UE nie określają jednolitych wartości dopuszczalnych hałasu na terenie całej UE - wartości te regulowane są przepisami poszczególnych krajów. Przepisy dotyczące hałasu w UE regulują przede wszystkim zagadnienia strategicznego podejścia do problemów hałasu drogowego, przed wszystkim cykliczne wykonywanie map akustycznych i programów ochrony przed hałasem [5,7,8] – tzw. długookresowa polityka w zakresie ochrony przed hałasem.
Analiza wybranych problemów związanych z hałasem drogowym
Wartości dopuszczalne hałasu w Polsce określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [9]. W załączniku nr 1 do tego rozporządzenia podana została tabela nr 1 z wartościami dopuszczalnymi hałasu w zależności od rodzaju obiektu, pory dnia lub nocy i rodzaju terenu, do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej (wybranej) doby. W tym samym rozporządzeniu podano wartości dopuszczalne w tabeli nr 3 do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem.
W tym przypadku należy zwrócić uwagę, że wartości dopuszczalne hałasu zawarte w obu tabelach są takie same co do wartości. Mają one jednak zupełnie inną wagę jakościową w przypadku analiz i stosowania zabezpieczeń oraz ochrony przed hałasem. Tabela nr 1 odnosi się bowiem do wartości analizowanych w ciągu jednej, wybranej doby, natomiast tabela nr 3 odnosi się do wszystkich dób w roku. Ponadto wartości z tabeli nr 3 odnoszą się do powiększanych obliczeniowo wartości w okresie wieczoru o 5 dB, a w okresie nocy o 10 dB zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem [10]. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że analizy związane z wartościami dopuszczalnymi hałasu według tabeli nr 3 (stosowane w mapach akustycznych i programach ochrony środowiska przed hałasem) dają w efekcie konieczność stosowania skuteczniejszych, a przez to również często kosztowniejszych zabezpieczeń. W tym przypadku występuje problem stosowania różnych wskaźników (wartości dopuszczalnych) stosowanych w ochronie przed hałasem drogowym w prowadzonych analizach dotyczących decyzji administracyjnych na podstawie, których m.in. stosowane są zabezpieczenia akustyczne.
Wartości dopuszczalne z tabeli nr 1 rozporządzenia [9] wykorzystywane są głównie dla nowych inwestycji drogowych i istniejących obiektów w: raportach o oddziaływaniu przedsięwzięć na środowisko, analizach porealizacyjnych, przeglądach ekologicznych, na podstawie których wydawane są decyzje środowiskowe (w decyzjach określa się sposób zabezpieczenia, lokalizację i parametry urządzeń ochronnych – obecnie głównie ekranów akustycznych) oraz inne decyzje na podstawie, których zachodzi konieczność zastosowania odpowiednich urządzeń ochronnych. Wartości dopuszczalne hałasu w tabeli nr 3 rozporządzenia [9] dotyczą dróg istniejących dla których konieczne jest wykonywanie map akustycznych oraz programów ochrony przed hałasem (drogi o natężeniach ruchu powyżej 3 mln pojazdów na rok – określa to oddzielne rozporządzenie na podstawie Dyrektywy 49/2002 [5]). W wyniku wykonania obowiązkowych programów ochrony środowiska przed hałasem, które bazują na mapach akustycznych, konieczne jest w przypadku przekraczania wartości dopuszczalnych (z tabeli nr 3) wykonanie analiz dotyczących sposobu ochrony przed hałasem [7]. Zastosowanie tych samych wartości dopuszczalnych hałasu dla dwóch różnych sytuacji (decyzja środowiskowa – przygotowanie inwestycji i program ochrony przed hałasem – eksploatacja tego samego obiektu w późniejszym czasie) spowoduje w najbliższym czasie w wielu lokalizacjach znaczące problemy w interpretacji wyników analiz dotyczących głównie skuteczności zabezpieczeń akustycznych. Bardzo prawdopodobna jest sytuacja kiedy wybudowana droga wyposażona np. w ekrany akustyczne będzie spełniała wymogi wartości dopuszczalnych według tabeli nr 1 rozporządzenia [9], ale w krótkim czasie po uruchomieniu do eksploatacji drogi, podczas wykonywania map akustycznych i programu ochrony przed hałasem [7,8] okaże się, że nie będzie spełniała wartości dopuszczalnych hałasu określanych w rozporządzeniu w tabeli nr 3 [9]. Okaże się wówczas, że zastosowane urządzenia ochrony przed hałasem (stosowane obecnie głównie ekrany akustyczne) w wielu lokalizacjach nie będą skuteczne w myśl zapisów z tabeli nr 3 [9].
W wielu sytuacjach narzucana w decyzji środowiskowej analiza porealizacyjna nie wykaże problemu ponieważ wyniki pomiarów i analiz hałasu zostaną obowiązkowo przyrównane do wartości dopuszczalnych z tabeli nr 1 rozporządzenia [9]. Podstawowym rozwiązaniem tego problemu może być doprowadzenie zapisów rozporządzenia do takiego stanu kiedy wartości dopuszczalne hałasu będą zróżnicowane dla poszczególnych wskaźników lub sprawa wskaźników zostanie odpowiednio ujednolicona. W tej chwili wydaje się, że ujednolicenie wskaźników, a tym samym posługiwanie się tymi samymi wartościami dopuszczalnymi zarówno w procesie przygotowania inwestycji jak i na etapie jej eksploatacji, byłoby rozwiązaniem lepszym.
Niezależnie od problemu stosowania wskaźników służących ocenie stanu zagrożenia hałasem obecnie powszechnie uznawany jest w środowisku drogowym pogląd, że wartości dopuszczalne hałasu są zbyt restrykcyjne [9] – problem wielkości obowiązujących wartości dopuszczalnych hałasu dla dróg. Z zapisów rozporządzenia [9] wynika, że zakres wartości dopuszczalnych wynosi dla pory dnia od 50 dB (dla stref ochronnych uzdrowisk oraz terenów szpitali poza miastem) do 65 dB (dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców). Dopuszczalny poziom hałasu dla pory nocnej mieści się w zakresie od 45 do 55 dB. Tak jak wcześniej wspomniano każdy kraj w Europie ma własne wartości dopuszczalne i podejście do zagadnień ochrony przed hałasem regulowane przepisami krajowymi. W wielu krajach stosowane jest podobne podejście polegające na uzależnieniu wartości dopuszczalnych hałasu od funkcji terenu. Analiza i ewentualna krytyka tych wartości dopuszczalnych hałasu powinna jednak zawsze być uzależniona od efektów oddziaływań na człowieka (zakłócenia snu i odpoczynku, efekty zdrowotne), również w niektórych przypadkach z uwagi na ochronę np. ptaków.
- poprz.
- nast. »»
