Próba interpretacji wyników

W powyższych opisach podano jedynie przykładowe wyniki pomiarów wykonanych na sieci dróg krajowych. W praktyce wykonanych pomiarów zarówno w ramach analiz porealizacyjnych, jak również – pomiarów okresowych, jest dużo więcej, a ich wyniki uprawniają do formułowania wniosków.

Przede wszystkim nasuwa się stwierdzenie o rzeczywistym zagrożeniu zawiesinami ogólnymi, dla których w większości przypadków stwierdza się przekroczenia dopuszczalnych stężeń. Zagrożenie to jest tym większe, że wskaźnik, jakim jest „zawiesina ogólna” nie oddaje rzeczywistego potencjalnego oddziaływania na środowisko – w zawiesinie mierzonej metodą wagową, bez analizy poszczególnych składników znajdować się mogą zarówno substancje dla środowiska nieszkodliwe (jak na przykład piasek, czy muł), jednak mogą tam również występować związki metali ciężkich (takich jak na przykład kadm pochodzący ze ścierania klocków i okładzin hamulcowych).

Niezależnie jednak od rzeczywistego składu zawiesiny ogólnej można uznać na podstawie dostępnych wyników pomiarów, że podczyszczanie ścieków w tym zakresie jest wskazane.

Odrębnym zagadnieniem jest natomiast wnioskowanie, jakiego rodzaju urządzenia podczyszczające byłyby najwłaściwsze. Wydaje się, że w zakresie redukcji zawiesin ogólnych najskuteczniejsze są naturalne metody podczyszczania – dobrze swoją rolę spełniają tu rowy trawiaste z dodatkowymi przegrodami opóźniającymi spływ.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku węglowodorów ropopochodnych. Tutaj praktycznie nie stwierdza się występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych, co więcej – w wielu próbkach stężenia kształtują się poniżej granicy oznaczalności. Jednak nawet tak niewielkie stężenia mogą mieć wpływ na pewne ekosystemy, co powinno być szczegółowo analizowane na etapie wykonywania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Niestety, podejście emisyjne nie pozwala na dobór urządzeń w zależności od wrażliwości środowiska, czy to ze względu na wrażliwość środowiska gruntowo-wodnego (na przykład brak izolacji użytkowych poziomów wodonośnych), czy też ekosystemów związanych z wodami (na przykład ekosystemów wodno-błotnych).

Być może należałoby zmienić podejście do projektowania mechanicznych urządzeń służących do podczyszczania ścieków z węglowodorów ropopochodnych i opierając się na wynikach pomiarów przyjąć, że powinny być one stosowane tylko w przypadkach, gdy wymaga tego wrażliwość środowiska:

• w strefach ochronnych ujęć wód,
• słabo izolowanych Głównych Zbiornikach Wód Podziemnych,
• na mostach,
• w obszarach cennych przyrodniczo (Natura 2000 – siedliska wodne),
• w miejscach, gdzie ryzyko wystąpienia poważnej awarii jest wyższe (miejsca o potencjalnie zwiększonym zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu – np. niebezpieczne łuki).

Należy jednak podkreślić, że w przeciwieństwie do wszystkich innych elementów środowiska (takich jak klimat akustyczny, powietrze atmosferyczne, gleby), gdzie stosowane są metody imisyjne, w przypadku analiz stężeń zanieczyszczeń w ściekach zastosowanie ma podejście emisyjne, co niestety nie daje odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób wprowadzanie ścieków wpływa na stan środowiska.

Zdaniem autorów w przypadku analiz porealizacyjnych w zakresie oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne, trudno jest mówić o ocenie realnego wpływu dróg na te elementy środowiska. Analizy porealizacyjnej mogą tu jedynie odpowiedzieć na pytanie – czy zastosowany system zbierania i odprowadzania (ewentualnie – podczyszczania) ścieków gwarantuje dotrzymanie norm emisyjnych.

Iwona Kreft-Boufał
Daniel Maranda
Janusz Bohatkiewicz
Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego
„EKKOM”

Podstawa prawna:

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. -  Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U. 2006 nr 129 poz. 902).
[2] Dla dróg krajowych obszary ograniczonego użytkowania, zgodnie z zapisami art. 135 ust. 5 ustawy – Prawo ochrony środowiska, tworzy się na podstawie analiz porealizacyjnych.
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137 poz. 984).
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz.U. 2003 nr 18 poz. 164).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz.U. 2003 nr 35 poz. 308).
[5] Zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019) za ścieki uznaje się wody opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni, w szczególności z dróg i parkingów

Tweet