W sytuacji dokonanego faktu nie dyskutuje się, dlaczego nie znowelizowano kompleksowo ustawy o ochronie środowiska, lecz wyjęto z niej część i rozbudowano ją do odrębnego aktu. Tak bowiem powstała ustawa o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, która nie jest łatwą regulacją, a inżynierom, którym przyjdzie się z nią zmierzyć, na pewno nie będzie lekko.
Ustawa operuje skomplikowanym językiem, na podstawie jej zapisów nie da się w prosty i jednoznaczny sposób wyprowadzić podstawowych schematów poszczególnych postępowań, a też określić niezbędne okresy czasowe na ich przeprowadzenie. Tu więc już pojawia się niepokój o przedłużanie procedur przygotowawczych inwestycji.
Ustawa odróżnia dwa odrębne postępowania, to jest ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko finalizowaną wydaniem decyzji środowiskowej, oraz - zupełnie nowe postępowanie - ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Tu z kolei niepokój wiąże się z brakiem ostatecznej listy obszarów naturowych (najwcześniej można się jej spodziewać z końcem pierwszego kwartału przyszłego roku; do tego czasu nie wolno podejmować realizacji projektów w obszarach potencjalnie zaliczanych do Natury 2000) oraz obawami o to, na ile i jak te obszary w kraju zostaną rozszerzone.
Procedowanie oceny
W przypadku ocen oddziaływania na środowisko ustawa wyróżnia dwa rodzaje przedsięwzięć: te, dla których raport jest obligatoryjny i te, dla których jest on fakultatywny. Przy tym jednak w ślad za ustawą nie poszła jeszcze zmiana rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji przedsięwzięć oddziaływujących na środowisko. W tej chwili też nie można przewidzieć jakie nastąpią w nim dodatkowe zmiany, poza wynikającymi z dyspozycji nowej ustawy. Unia Europejska podjęła bowiem dyskusję o wprowadzeniu pewnych norm i wyznaczeniu określonych ograniczeń odnoszących się do klasyfikowanych przedsięwzięć.
Zgodnie z nową ustawą oceny oddziaływania na środowisko przeprowadza się wówczas, kiedy mamy do czynienia z: planowym przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na środowisko (we wcześniejszych przepisach określanym jako szczególnie oddziaływujące na środowisko) oraz planowanym przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli taki obowiązek został stwierdzony w tym przypadku. Nowa regulacja wyraźnie zastrzega, że dla zadań, na które jest pozyskiwane dofinansowanie z funduszów unijnych, procedowanie w postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania na środowisko nie może być etapowane. Na całość inwestycji musi być wydana jedna decyzja środowiskowa. Więc w przypadku już złożonych wniosków zawierających kilka decyzji środowiskowych warto wystąpić do właściwego organu o ich scalenie w jedną. W przeciwnym razie należy się liczyć z odrzuceniem wniosku przez Komisję Europejską.
W przeprowadzaniu ocen oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko ustawodawca powrócił do wcześniejszych rozwiązań, czyli do postępowania wykonywanego przed wydaniem decyzji o warunkach zabudowy i na etapie szeroko rozumianej - według nowej regulacji – decyzji budowlanej. Postępowanie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest pierwszym etapem, drugim – postępowanie w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na budowę, zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych i o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Ocena może być wykonana na wniosek inwestora lub kiedy właściwy organ stwierdzi taką konieczność. Na wniosek inwestora jest przeprowadzana, jeśli nie było ocen w sprawie oddziaływania wykonanych wcześniej, na etapie decyzji o lokalizacji drogi. W sytuacji finansowania inwestycji z funduszów unijnych już bezwzględnie takie postępowanie musi być przeprowadzone na etapie pozwolenia na budowę. To daje inwestorom pewną furtkę umożliwiająca dopełnienie obowiązku. Generalnie jednak to organ ochrony środowiska stwierdza we wcześniejszym postępowaniu w sprawie ocen czy drugie postępowanie będzie wymagane i czy ma być przeprowadzone na etapie na przykład wykonania inwestycji drogowej.
