Spis treści

Ochrona przed hałasem w strefie imisji

Do podstawowych metod i sposobów ochrony przed hałasem drogowym stosowanych w strefie imisji nazywanych również ograniczaniem hałasu u odbiorcy można zaliczyć:

a) Metody i środki związane z ograniczeniem hałasu za pomocą urządzeń zlokalizowanych na drodze fali dźwiękowej pomiędzy źródłem hałasu a odbiorcą

Ekrany akustyczne w postaci konstrukcji typu ściana to najpopularniejsze i najpowszechniej stosowane obecnie sposoby ochrony przed hałasem. Oprócz efektów pozytywnych mogą również powodować efekty negatywne opisanej powyżej. Faktyczna skuteczność ekranów akustycznych nigdy nie przekracza kilkunastu decybeli i zależy ona od miejsca lokalizacji odbiorcy – im dalej odbiorca znajduje się od ekranu tym efektywność ekranu maleje.

Przykład typowego zastosowania ekranu akustycznego na autostradzie A4 Przykład zastosowania ekranu akustycznego na wiadukcie
Fot. 18. Przykład typowego zastosowania ekranu akustycznego na autostradzie A4 (Polska) Fot. 19. Przykład zastosowania ekranu akustycznego na wiadukcie (Niemcy)

Wały ziemne - jest to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed hałasem, którego efektywność w zależności od położenia odbiorcy może wynosić nawet do 25 dB. Możliwość stosowania tego rozwiązania jest jednak często bardzo ograniczona ze względu na konieczność pozyskania dodatkowego terenu – stąd stosuje się je głównie poza miastami na terenach z zabudową rozproszoną lub w obszarach chronionych.

Przykład wału ziemnego (po lewej stronie drogi) oraz ekranu akustycznego w postaci ściany w pasie dzielącym

Fot. 20. Przykład wału ziemnego (po lewej stronie drogi) oraz ekranu akustycznego w postaci ściany w pasie dzielącym (Polska-Kraków)

Kombinacja ekranu ziemnego z ekranem akustycznym - podobnie jak sam wał ziemny tego typu rozwiązanie jest jednym ze skuteczniejszych w ochronie przed hałasem drogowym.

Przykład kombinacji ekranu ziemnego z ekranem akustycznym

Fot. 21. Przykład kombinacji ekranu ziemnego z ekranem akustycznym (Niemcy)

Zabudowa niemieszkalna mająca na celu ochronę budynków mieszkalnych – np. garaże, obiekty handlowe itp. jest to najefektywniejszy sposób ochrony w strefie imisji.

Przykład kombinacji ekranu ziemnego z ekranem akustycznym

Fot. 22. Przykład kombinacji ekranu ziemnego z ekranem akustycznym (Niemcy)

Pasy zieleni izolacyjnej to najmniej skuteczny środek z punktu widzenia ochrony przed hałasem – spadek hałasu wynosi około 0.5 dB na 1 m szerokości gęstego żywopłotu (nie więcej jednak niż 5 dB). Pasy zieleni izolacyjnej pełnią jednocześnie rolę filtra chroniącego przed niektórymi zanieczyszczeniami powietrznymi oraz pyłem pochodzącym z dróg.

Ekranowanie obiektów mieszkalnych przez zastosowanie gęstego pasa zieleni

Fot. 23. Ekranowanie obiektów mieszkalnych przez zastosowanie gęstego pasa zieleni (Polska)

b) Metody i środki związane z lokalizacją i odpowiednim ukształtowaniem budynku oraz jego izolacją przed oddziaływaniami akustycznymi

Lokalizowanie budynków mieszkalnych w odpowiedniej odległości od tras komunikacyjnych - w rzeczywistości sposób ten przy obecnym wykorzystaniu i zagospodarowaniu terenu jest mało realny do zastosowania. W niektórych sytuacjach, przy drogach prowadzących znaczny ruch odległości te powinny być większe od 100-150 m – rys. 1.

Zmiana przeznaczenia funkcji budynku jest bardzo często zalecanym sposobem, ale w praktyce mało realnym do zastosowania. Bardzo często nie do spełnienia ze względu na to, że wewnątrz budynku przy określonej funkcji niezbędne jest dotrzymanie mniejszych niż występujące wartości dopuszczalnych hałasu. Dlatego poza zmianą funkcji niezbędne są niekiedy dodatkowe prace wynikające z konieczności dostosowania obiektu do nowej funkcji.

Wykonanie budynków z zaprojektowanymi ekranami na elewacji jest to jedna z metod mało znanych, lecz ostatnio realizowanych również w Polsce (budynki Fokus oraz LOT w Warszawie). Zastosowanie ekranu polega na tym, że przed elewacją budynku w pewnej odległości (zapewniającej odpowiednią przewietrzalność i odpowiednie uwarunkowania p.poż.) wykonywana jest przeźroczysta ściana. Taki sposób zabezpieczenia powoduje, że duża część fali dźwiękowej jest zatrzymywana na przesłonie. Stosowanie tej metody możliwe jest głównie dla budynków nowo budowanych. W przypadku budynków istniejących podstawowym problemem do rozwiązania poza samą konstrukcją przesłony jest rozwiązanie problemów wentylacji wewnątrz budynku oraz warunków związanych z ewakuacją ludzi z obiektu.

Budynek LOT w Warszawie

Fot. 24. Budynek LOT w Warszawie (autor projektu: S. Kuryłowicz z zespołem - źródło: www.apaka.com.pl)

Domknięcia (ekrany) ścian szczytowych dla budynków zlokalizowanych prostopadle w stosunku do drogi – w postaci konstrukcji specjalnych - jest to rozwiązanie również mało znane, lecz efektywnie ograniczające hałas w sąsiedztwie budynków mieszkalnych. Polega na wykonaniu ekranów akustycznych ściśle dopasowanych do ścian szczytowych budynków mieszkalnych (zlokalizowanych prostopadle do ulicy). Ekran taki powinien być nieco wyższy od ekranowanych budynków. Problemem w zastosowaniu tego sposobu jest przeważnie konieczność zmiany organizacji ruchu w ramach osiedla oraz ograniczenie liczby zjazdów, co może mieć pozytywny wpływ w przypadku problemów bezpieczeństwa ruchu przy włączaniu sieci osiedlowej do ulic wyższych klas technicznych.

c) Wymiana stolarki okiennej i izolacja ścian budynków

Metody te ograniczają jedynie hałas wewnątrz budynku bez możliwości zachowania wartości dopuszczalnych na granicy działki. W przypadku zastosowania takich metod niezbędne jest rozwiązanie problemów związanych z odpowiednią wentylacją pomieszczeń. Większość opiniujących organów ochrony środowiska nie uważa tej metody za skuteczny sposób ochrony środowiska, uznając, że poza ochroną wnętrza obiektu niezbędna jest również ochrona na zewnątrz.

***

Konieczność ochrony środowiska w terenach zabudowanych stanowi obecnie podstawowy problem ochrony środowiska w całej Europie. Znajduje to odzwierciedlenie w przepisach europejskich, które zaczęły obowiązywać również w Polsce po 1 maja 2004 r. Ze względu na fakt przebywania znacznej liczby ludności większych miast europejskich (powyżej 100 tys. mieszkańców) w obszarach zagrożonych hałasem wprowadzono konieczność wykonywania map akustycznych, które powinny wskazać miejsca zagrożone i potrzeby w stosowaniu nowoczesnych metod ochrony – dyrektywa 2003/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku [2]. Efektem tych działań są i będą prowadzone prace nad poszukiwaniem efektywnych technicznie i ekonomicznie sposobów i metod ochrony przed hałasem.

W ochronie przed hałasem drogowym niezwykle ważny jest konkretny przypadek i problem. W przypadkach istniejących dróg działania ochronne związane będą przede wszystkim ze strefą imisji, natomiast w przypadku nowo projektowanych dróg sporą szansą na wprowadzenie odpowiednich metod i środków są działania związane ze strefą emisji. Każdy jednak przypadek wymaga podejścia szerszego (interdyscyplinarnego) niż dotychczas obserwowane w praktyce, które są ukierunkowane na rozwiązywanie pojedynczych problemów w sposób najszybszy i najprostszy.

Hierarchizacja sieci dróg i powrót do traktowania sieci ulic w mieście jako sieci dróg o znaczeniu podstawowym (ruchowym) i uzupełniającym, a za tym związane rozwijanie sieci drogowej w celu poprawy płynności ruchu (sieć podstawowa) i uspokajanie ruchu (w obszarach mieszkalnych), stosowanie najnowocześniejszych metod organizacji i zarządzania ruchem, eliminacja z polskich dróg pojazdów starych i w złym stanie technicznym, to jedyne realne metody ochrony nie tylko przed hałasem drogowym. O konieczności zastosowania powyższych metod zdecydują w najbliższych latach wyniki i wnioski z prac nad mapami akustycznymi, pomiary i prognozy hałasu wykonywane w ramach opracowań środowiskowych, które wykażą (i już wykazują) przekroczenia wartości dopuszczalnych na większości dróg i ulic w Polsce. Oprócz konieczności stosowania tych metod niezbędne wydaje się wprowadzenie długoterminowych programów ochrony przed hałasem drogowym, które uwzględniałyby w pierwszej kolejności najbardziej zagrożone obszary i równocześnie byłyby realne dla zarządcy drogi z punktu widzenia możliwości finansowych.

dr inż. Janusz Bohatkiewicz
Biuro Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego „EKKOM”

Literatura:

  1. Bohatkiewicz J.: Wpływ geometrii, organizacji i warunków ruchu na poziom hałasu w otoczeniu skrzyżowań. Praca doktorska. Politechnika Krakowska. 1999.
  2. Dyrektywa 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. Urz. WE L 189 z 18.07.2002).
  3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami).
  4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 stycznia 2002 r. w sprawie progowych wartości poziomu hałasu (Dz.U. Nr 8, poz. 81).
  5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz.U. Nr 179, poz. 1498).
  6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 178, poz.1841).
Komentarze  
Gość
-5 #1 Gość 2010-12-16 17:13
dzięki :sad:
Cytować | Zgłoś administratorowi
Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.