W krajach Unii Europejskiej około 350 tys. osób umiera każdego roku na choroby spowodowane zanieczyszczeniem powietrza. Aby zapobiec tej sytuacji w 2005 roku Komisja Europejska postulowała wprowadzenie dyrektywy, która zaostrzy aktualne przepisy w zakresie dopuszczalnych poziomów substancji szkodliwych w powietrzu. 

Cel nowych restrykcji to zmniejszenie liczby zgonów nawet o 60 tys. w ciągu roku oraz ograniczenie wydatków na ochronę zdrowia. Ostatecznie, w grudniu zeszłego roku, Parlament Europejski złagodził część propozycji KE. Przyjęta dyrektywa zezwala, aby poziom koncentracji największych cząstek pyłów (PM10) wynosił 40 mikrogramów na metr sześcienny rocznie, począwszy od roku 2010. Natomiast maksymalny poziom koncentracji dziennej najbardziej szkodliwych pyłów o wielkości do 2,5 mikronów (PM2,5) ma wynosić 25 mikrogramów/m³.

Liberalizacja dyrektywy została skrytykowana zarówno przez Komisję Europejską, jak i ekologów, którzy stwierdzili, że już limity zawarte w projekcie były większe niż zaleca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Polski nie stać na wdrożenie tej dyrektywy, ponieważ koszt niezbędnych inwestycji został oszacowany na około 50 mld zł. Nawet pomimo badań, które nasz kraj wliczają do czołówki państw o największym poziomie koncentracji pyłów zawieszonych PM10 na obszarach miejskich, a aglomerację śląską do grupy obszarów pozamiejskich, w których przekroczone są dozwolone wartości zarówno dzienne, jak i roczne.

Zanieczyszczenie powietrza jest uznawane za najgroźniejsze ze względu na swą wyjątkową zdolność do rozprzestrzeniania na dużych obszarach i łatwość skażania wszystkich komponentów środowiska. Według definicji WHO skład chemiczny powietrza zanieczyszczonego może negatywnie wpływać na zdrowie ludzi, stan roślin i zwierząt oraz inne elementy środowiska (woda i gleba).

Do substancji , które w największym stopniu zanieczyszczają powietrze, zalicza się: dwutlenek siarki (SO₂), tlenki azotu (NOx), tlenek węgla (CO), ozon (O₃), związki metali ciężkich i pyły. Zanieczyszczenia komunikacyjne (tzw. liniowe) odpowiedzialne są głównie za emisję do atmosfery tlenków azotu, tlenków węgla i metali ciężkich, takich jak ołów.

• tlenek azotu - w organizmie ludzkim szybko reaguje z hemoglobiną, a w tkankach utlenia się do dwutlenku azotu. NO₂ w niewielkich stężeniach wywołuje podrażnienie dróg oddechowych, natomiast przy wyższych stężeniach w powietrzu może prowadzić do osłabienia tętna, działa drażniąco na błony śluzowe, oczy, płuca, powoduje nieodwracalne zmiany w systemie sercowo-naczyniowym, wywołuje patologiczne stany niepokoju, zapalenie oskrzeli i płuc czy nawet zatrucia. Tlenek azotu w połączeniu z parą wodną tworzy kwas azotowy, który wnikając w głąb dróg oddechowych, niszczy tkankę płucną powodując chroniczne choroby. Tlenki azotu reagując z aminami lub amidami tworzą kancerogenne substancje zwane nitrozoaminami, które powodują przemianę hemoglobiny w methemoglobinę i tym samym upośledzają proces rozprowadzania tlenu w organizmie. Dodatkowo NOx zaburzają metabolizm witaminy A, karotenu i białek oraz obniżają poziom wolnych kwasów tłuszczowych we krwi.
• tlenki węgla – zatrucie tlenkiem węgla CO może wystąpić natychmiastowo lub stopniowo narastać po długotrwałej ekspozycji. Najpowszechniejsze objawy to zawroty i ból głowy, oszołomienie, nudności, uczucie osłabienia i omdlenie. Jego zdolność łączenia się z hemoglobiną jest 200 razy większa niż tlenu, dlatego powoduje niedotlenienie poprzez powstanie karboksyhemoglobiny. Z kolei zatrucie dwutlenkiem węgla (CO₂) objawia się: bólami i zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami, zaburzeniami wzrokowymi, szumem w uszach, zaburzeniami świadomości, dusznością, arytmią serca, tachykardią itp.
• metale ciężkie - jedną z najbardziej toksycznych substancji emitowanych do atmosfery jest ołów. Jego szkodliwość polega na zatrzymywaniu wytwarzania enzymów niezbędnych do syntezy hemoglobiny oraz zaburzeniu funkcji ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Może również zakłócać pracę wątroby, serca i nerek. Ma także wpływ na obniżenie sprawności układu immunologicznego, głównie poprzez mniejszą odporność na zakażenia bakteryjne.

Tweet