Ochrona środowiska

Carska Droga – dylematy projektu (I. Procedury ekologiczne)Historyczna Carska Droga wiedzie w obrębie wrażliwych i chronionych ekosystemów Biebrzańskiego Parku Narodowego. Niesie to ekologiczne i konserwatorskie ograniczenia w jej modernizacji. Czy jest więc szansa przeprowadzenia projektowanej Biebrzańskiej Via Turistica nowym szlakiem oraz zachowania historycznej nazwy i podstawowych funkcji Carskiej Drogi, z korzyścią dla obszarów chronionych i lokalnej społeczności?

Wpływ prognozowania ruchu na analizy środowiskowe w drogownictwieIstnieje wiele zróżnicowanych aspektów wpływających na wielkość ruchu na drogach i ulicach dla obecnie wykonywanych analiz ruchowych i środowiskowych. Zatem różne są  rodzaje niezbędnych prognoz ruchu oraz horyzontów czasowych wykonywanych w ramach analiz środowiskowych. Na przykład wpływ na ruch na drogach alternatywnych wobec autostrad ma wprowadzenie opłat z przejazd i przeniesienie się części ruchu na te trasy. Również odmienna bywa wrażliwość wybranych miar oddziaływania na środowisko na zmiany w natężeniu ruchu.

Wpływ prognozowania ruchu na analizy środowiskowe w drogownictwieW ciągu ostatnich lat obserwuje się coraz większe znaczenie opracowań i analiz środowiskowych w planowaniu oraz projektowaniu dróg i ulic. Najistotniejszym  czynnikiem decydującym o ich wiarygodności są parametry ruchowe, w tym przede wszystkim natężenie ruchu. Jego trafne określenie ma istotny wpływ na zastosowane zabezpieczenia eliminujące lub zmniejszające niekorzystny wpływ na środowisko od ruchu samochodowego, co w wielu przypadkach podwyższa w sposób istotny koszty inwestycyjne. W skrajnych przypadkach wysokie koszty lub brak możliwości zastosowania zabezpieczeń może powodować konieczność zaniechania inwestycji drogowej.

Zarządzanie siecią Natura 2000Polska sieć Natura 2000 składa się obecnie z 958 obszarów. Do zarządzania nią służy system instytucjonalno-organizacyjny, którego tworzenie rozpoczęło powołanie w ubiegłym roku GDOŚ i jej regionalnych oddziałów.

W Polsce organami zobowiązanymi do nadzoru realizacji celów Natury 2000, czyli zachowania lub odtworzenia we właściwym stanie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ważnych dla Wspólnoty, są Generalna i Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska oraz Parki Narodowe.

Funkcjonowanie obszarów Natura 2000 nadzoruje GDOŚ. Do jej zadań należy prowadzenie ewidencji, zarządzanie informacją, wydawanie zaleceń i wytycznych oraz kontrola. Parki Narodowe sprawują nadzór na obszarach naturowych, które w całości lub w części pokrywają się z granicami parków. Ponadto te zadania w odniesieniu do obszarów morskich sprawuje Urząd Morski.

Wdrażanie sieci Natura 2000 w PolscePolska wraz z podpisaniem w 2004 roku Traktatu Akcesyjnego zobowiązała się do wdrożenia sieci Natura 2000. Ówczesna lista rządowa objęła 72 Obszary Specjalnej Ochrony, które stanowiły 7,8% powierzchni kraju. Ponadto ujęła 184 obszary o szczególnym znaczeniu dla Wspólnoty. Zajmowały one 3,7% powierzchni kraju.

Europejskie podstawy prawne wdrożenia sieci Natura 2000 zostały ustanowione w dwóch dyrektywach: tzw. siedliskowej i ptasiej. W latach 2005-2006 Komisja Europejska dokonała oceny polskiej listy obszarów Natura 2000. W ramach tej oceny KE przeprowadziła dwa seminaria biogeograficzne dla regionów alpejskiego (2005 r.) i kontynentalnego (2006 r.). W ich podsumowaniu stwierdzono, że sieć Natura 2000 w Polsce jest niekompletna, stanowiąc jedynie 10% tej, która potencjalnie powinna być ustanowiona w naszym kraju. W tym samym czasie do KE została przekazana propozycja listy obszarów Natura 2000, przygotowana przez koalicję organizacji pozarządowych (tzw. Shadow List).

Natura 2000 w nowej wizjiUnia Europejska wyznaczyła cel, jakim jest zatrzymanie do 2010 roku utraty zasobów różnorodności biologicznej. Podjęta decyzja jest wynikiem wcześniejszych inicjatyw, w tym m.in. przyjęcia w 2002 roku Konwencji o różnorodności biologicznej (COP 6 Praga). W 2006 roku został ogłoszony Komunikat „halting the loss of biodiversity to 2010 and beyond”, który zawiera plan działań. Podstawowym instrumentem realizacji tego celu jest sieć Natura 2000.

Za wprowadzeniem polityki zachowania różnorodności biologicznej przemówiło kilka argumentów. Przede wszystkim Unia uznała, że brakuje skuteczności we wdrażaniu narodowych systemów ochrony przyrody. Z reguły sprowadzały się one do niewielkich obszarów i nie uwzględniały oddziaływań, jakie na nie wywierają tereny sąsiadujące, nieobjęte żadnymi obostrzeniami. Z tym problemem związane było niedostateczne finansowanie systemów. Ponadto kraje członkowskie nie posiadały odpowiedniego zaplecza eksperckiego i naukowego, wspomagającego realizację narodowych polityk ochrony przyrody. Istotną przesłanką było również słabe zrozumienie przez społeczności potrzeb ochrony przyrody, a tym bardziej brak ich akceptacji dla ograniczeń, jakie niesie konieczność ochrony różnorodności biologicznej.