Ochrona środowiska

Problemy budowy przejść dla zwierząt w ciągach drógPolska jest jednym z nielicznych krajów europejskich, w którym w stosunkowo dobrym stanie zachowało się środowisko przyrodnicze. Jego ochrona w naszym kraju ma kilkusetletnią tradycję i z pewnością nie chcielibyśmy być pokoleniem, które zniweczy owoce tej działalności. Z drugiej strony, w ostatnich latach ma miejsce dynamiczny rozwój drogowej sieci komunikacyjnej, w zakresie nie notowanym od dziesięcioleci. Biorąc pod uwagę zwiększony dostęp do środków finansowych, m.in. unijnych, zjawisko to będzie się nasilać.

W tej sytuacji zarysował się problem pogodzenia sprzecznych interesów: z jednej strony zachowania w miarę nienaruszonym stanie środowiska przyrodniczego a z drugiej konieczność rozwoju i modernizacji sieci drogowej. Problem jest stosunkowo nowy, a  więc i doświadczenia w tym zakresie nieduże.

Struktura i funkcje korytarzy ekologicznychWraz z rozwojem sieci dróg postępuje fragmentacja i izolacja siedlisk oraz związanych z nimi populacji roślin i zwierząt. Sposobem na zmniejszenie negatywnych skutków tego zjawiska jest zachowanie korytarzy ekologicznych.

Termin „korytarz ekologiczny” stosowany jest szeroko zarówno w ochronie przyrody, ekologii krajobrazu, planowaniu przestrzennym, jak i urbanistyce [3, 4, 14, 16, 30]. Główna rola, jaką przypisuje się korytarzom ekologicznym, to umożliwienie przemieszczania się organizmów między płatami siedlisk [15, 34, 36]. Funkcja ta jest szczególnie istotna ze względu na generowaną przez działalność człowieka fragmentację siedlisk i populacji. Wywołuje to szereg negatywnych skutków w różnorodności biologicznej, począwszy od zmniejszenia zróżnicowania genetycznego w wyniku braku przepływu genów i występowania dryfu genetycznego, aż do zanikania populacji i całych gatunków [14, 28].

Obwodnica Puław – praktyka ochrony środowiskaPrzykładem dobrych praktyk w zakresie ochrony środowiska podczas przygotowywania inwestycji drogowych jest obwodnica Puław o dł. 12,71 km, w ciągu drogi krajowej nr 12. Podstawowym celem realizacji inwestycji było przeniesienie części ruchu, głównie tranzytowego, ze starego przebiegu drogi nr 12 na tereny o mniejszej koncentracji zabudowy oraz budowa nowej przeprawy mostowej o wyższych parametrach.

Obwodnica Hrebennego - praktyka ochrony środowiskaInwestowanie w projekty drogowe na przestrzeni ostatnich kilku lat było niezwykle trudne, szczególnie, gdy inwestor zamierzał stać się beneficjentem środków unijnych. Przepisy krajowe nie do końca spójne z regulacjami Unii Europejskiej znacznie utrudniały prawidłowe przygotowanie inwestycji drogowej. Wielokrotnie zmieniane ustawy środowiskowe zmuszały inwestora do podejmowania szeregu działań, które wydłużały proces planowania, projektowania i realizacji dróg.

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Lublinie podejmowała wiele działań, mających na celu wyeliminowanie zagrożeń w realizacji projektów wynikających z możliwości zaskarżenia decyzji przez strony postępowania i opóźnienia przygotowania przedsięwzięcia, a także niedoszacowania kosztów, które beneficjent będzie musiał ponieść w związku z wdrażaniem rozwiązań minimalizujących oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko lub równoważących straty w środowisku.

Środowiskowe uwarunkowania procesu inwestycyjnegoJak pokazały doświadczenia w przygotowywaniu dokumentów pozwalających na realizację przedsięwzięć, przepisy prawne, w oparciu o które beneficjenci działali i w ramach których się poruszali uzyskując liczne decyzje administracyjne, zaświadczenia czy opinie, okazały się - tuż przez rozpoczęciem nowego okresu programowania środków unijnych 2007-2013 - niezgodne z regulacjami unijnymi.

Problemy ochrony przed hałasemWedług danych Światowej Organizacji Zdrowia odnoszących się do państw tzw. starej piętnastki około 40 procent populacji miast żyje pod presją nadmiernego hałasu. W Polsce te dane potwierdzają analizy, jakie wykonano dla Krakowa. W stolicy Małopolski dokuczliwy hałas odczuwa znaczna część (około 40%) mieszkańców miasta: w ciągu doby na hałas powyżej 55 dB narażonych jest ponad 300 tys. osób, a na hałas powyżej 65 dB ponad 100 tys. osób.

Podobna sytuacja panuje w osadach położonych wzdłuż dróg zamiejskich. Dane z map hałasu wykonanych w 2007 roku dla odcinków dróg krajowych o łącznej długości 1,5 tys. km wskazują, że około 120 tys. osób mieszkających w ich sąsiedztwie jest narażona na emisję hałasu powyżej 65 dB, natomiast 300 tys. na emisję powyżej 55 dB.