Ochrona środowiska

Natura 2000 Część I - dyrektywa ptasia i siedliskowaEuropejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego. W sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym jest wdrażana od 1992 r. na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej [1], [2].

Państwa europejskie mając świadomość skutków rozwoju gospodarczego dla środowiska naturalnego od kilkudziesięciu lat podejmowały próby prawnego skoordynowania swoich wysiłków w ochronie przyrody. Jednym z pierwszych znaczących aktów określających międzynarodowe normy była Konwencja Ramsarska, odnosząca się do ochrony obszarów wodno-błotnych (1971 r.). Za nią przyszły inne, z których największe znaczenie mają Konwencja Bońska (1979 r.) i Berneńska (1982 r.).

Natura 2000 Część II - inwestycje a ochrona obszarówW Polsce problemy z prawidłowym prowadzeniem inwestycji w obszarach Natura 2000 skończą się, kiedy Komisja Europejska uzna wyznaczanie obszarów za zakończone oraz zostaną opracowane szczegółowe inwentaryzacje przyrodnicze i programy ochrony dla poszczególnych obszarów. Ostateczna lista obszarów ma być przesłana do KE do września tego roku.

Artykuł 6 dyrektywy siedliskowej stanowi, że państwa członkowskie UE dla specjalnych obszarów ochrony powinny zapewnić konieczne środki ochronne obejmujące - jeśli zaistnieje taka potrzeba - odpowiednie programy ochrony opracowane specjalnie dla tych terenów, bądź programy zintegrowane z innymi planami rozwoju oraz odpowiednie środki ustawowe, administracyjne lub umowne, odpowiadające ekologicznym wymaganiom typów siedlisk przyrodniczych wymienionych w Załączniku I dyrektywy siedliskowej lub gatunków żyjących na tych terenach wymienionych w Załączniku II tej dyrektywy.

Modernizacja dróg a ochrona starych zadrzewieńSzpalery przydrożnych drzew, które mają po 100 i więcej lat, są swego rodzaju historycznym i przyrodniczym dziedzictwem. Są też przyczyną trudnych problemów. W trakcie ich długiego życia nastąpiły zdecydowane zmiany w uwarunkowaniach transportowych i motoryzacyjnych, zmieniło się też radykalnie podejście do ochrony środowiska.

Celem alei drzew i zadrzewienia wzdłuż ciągów komunikacyjnych było m.in. tworzenie naturalnych osłon przeciwwiatrowych, zatrzymywanie wód opadowych, oraz zatrzymywanie pyłów, oczyszczanie powietrza i wzbogacanie go w tlen [1]. Ponadto służyły one utrzymywaniu wilgotności powietrza, pochłaniały spaliny samochodowe i obniżały amplitudy temperatur w swoim otoczeniu. Obecność drzew również podnosiła walory estetyczne krajobrazu i sąsiadującej architektury. Dzisiaj nasadzenia drzew nadal służą tym samym celom, jednak równocześnie podejmuje się działania zapobiegające zagrożeniom, jakie mogą one wywoływać.

Dostosowane przepisy środowiskoweUstawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko uwzględniła zarzuty Komisji Europejskiej podniesione w ramach postępowania w sprawie o naruszenie przepisów dyrektywy 85/337/EWG (zmienionej dyrektywami 11/97/WE i 2003/35/WE).

Eliminacja dotychczasowych nieprawidłowości w przenoszeniu unijnych przepisów na grunt polskiego prawa były podstawową przesłanką wdrożenia tego nowego aktu prawnego. Na kształt i zapisy nowej ustawy złożyły się następujące grupy zagadnień:

  • udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie (dotychczas uregulowane w art. 19–24a i art. 30 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 i Nr 111, poz. 708),

Weryfikacja prognozowanych drgań transportowychW przypadku realizacji inwestycji komunikacyjnych z zakresu transportu szynowego służby ochrony środowiska wymagają wykonania po zrealizowaniu inwestycji pomiarów kontrolnych drgań w celu sprawdzenia czy spełnione są wymagania normowe dotyczące wpływu drgań na budynki i na ludzi przebywających w tych budynkach. Pomiary takie pozwalają również ocenić skuteczność przeprowadzonych prognoz i zastosowanych środków redukujących drgania. Poniżej przedstawiamy przykłady doświadczalnej weryfikacji prognoz i projektów wibroizolacji wykonanych w Instytucie Mechaniki Budowli Politechniki Krakowskiej. („Przykłady doświadczalnej weryfikacji prognozowanych wpływów drgań od transportu szynowego na budynki i ludzi w budynkach” to referat z III seminarium „WIBROSZYN – 2008”, zorganizowanego przez  Instytut Mechaniki Budowli Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej.)

Ocalić ziemięNowe przepisy ochrony środowiska są „antyrospudowe”, a więc mają ograniczyć potencjalne konflikty społeczne i ekologiczne. Czas, porządek kompetencyjny i zgoda społeczna – czy te elementy udało się pogodzić w tym akcie?

Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (obowiązująca od 10 września br.) w miejsce dotychczasowych dwóch decyzji (tzw. lokalizacyjnej oraz pozwolenia na budowę) wprowadziła jedną – zezwolenie na realizację inwestycji drogowej. Tym samym proceduralnie połączono wszystkie dotychczasowe postępowania, które prowadzą do uzyskania – już popularnie nazwanej – megadecyzji.