Spis treści

Drzewa chronią środowisko glebowe, zatrzymują (retencjonują) deszczówkę. Ich korzenie ułatwiają powolną infiltrację wody deszczowej do gruntu, co zmniejsza presję na kanalizację burzową i pozwala odnowić zasoby wód gruntowych. Chronią więc nas przed powodzią i wydłużają dostępność wody w okresie suchych miesięcy. Ponadto korzenie drzew przeciwdziałają erozji wodnej i powietrznej gleby i oczyszczają wody gruntowe, działając jak naturalne filtry.

Należy pamiętać również, że miasto to złożony ekosystem. Tu, oprócz ludzi, żyją dzikie zwierzęta, które w zieleni wysokiej i niskiej znajdują schronienie i które wędrują korytarzami utworzonymi wzdłuż zielonych dróg i ulic.

Zieleń przy drogach i ulicach ma znaczenie techniczne. W aglomeracjach miejskich szczególnie ważne jest wykorzystanie zieleni do tłumienia hałasu. W głównych arteriach komunikacyjnych poziom hałasu sięga 70-90 dB. Fale akustyczne rozpraszają się i są pochłaniane przez teren pokryty drzewami, krzewami i trawą. Im więcej liści, gęstsze zadrzewienie i zakrzewienie, tym lepsza bariera dźwiękochłonna. Typowy żywopłot liściasty o szerokości 180 cm i wysokości 160 cm o rzadkim ulistnieniu tłumi hałas o 1-2 dB (Czarnecki 1984). Drzewa i krzewy sadzone w pasach o szerokości 7-8 metrów zmniejszają hałas o 10-13 dB (Kawoń, Żmuda, 1984). Tworzenie szerokich barier nie jest zawsze możliwe w otoczeniu dróg, jednak nawet węższe rzędy, mimo iż nie powodują znacznego tłumienia hałasu, to rozpraszając i pochłaniając część energii akustycznej, łagodzą gwałtowność narastania i spadku poziomu dźwięków (Berezowska-Apolinarska i inni 2004).

Roślinność przy drogach można także wykorzystywać do formowania osłon przeciwśnieżnych i wiatrochronnych, co ma poprawić bezpieczeństwo ruchu pojazdów. W tym celu wykorzystuje się zwarte nasadzenia krzewów takich jak np.  głogi, róże krzewiaste, śnieguliczka itp. Żywopłoty takie sytuuje się w odpowiedniej odległości od jezdni. Krzewy i drzewa sadzone w środkowych pasach dróg stanowią ponadto osłonę przeciw olśnieniom reflektorami mijanych pojazdów. Jednak ze względu na ekstremalne warunki panujące w takiej przestrzeni, jedynie dostatecznie szerokie pasy przeznaczone na zieleń pozwolą roślinom na wzrost i rozwój. Zieleń stanowi także doskonałą izolację dróg przebiegających wzdłuż linii kolejowych i dróg wzdłuż zabudowy mieszkalnej. Nawet jeśli nie ma zbyt wiele miejsca w otoczeniu ulic, doskonałą alternatywą lub też uzupełnieniem barier dźwiękochłonnych są pnącza. Szybko rosnące i wytrzymałe pnącza, takie jak winobluszcz pięcioklapkowy czy rdest Auberta poprawiają estetykę monotonnych ekranów i nie potrzebują tyle miejsca co drzewa czy nawet krzewy.

Warto wspomnieć o dobroczynnym wpływie ocieniających drzew na stan nawierzchni bitumicznych. Chroniąc je przed szybkim uwalnianiem związków asfaltowych wydłuża ich trwałość 2-3 krotnie. Posadzenie wysokich drzew wokół parkingów dostarcza cienia dla zaparkowanych aut, co w znacznym stopniu ogranicza wyparowywanie węglowodorów wyciekających z rozgrzanych w słońcu pojazdów (Scott 1999).

Nie można zapomnieć również o znaczeniu społecznym zadrzewień przyulicznych. Zieleń przy ulicach i drogach niewątpliwie wpływa na ich piękno i fizjonomię. Podkreśla bieg ciągów komunikacyjnych i osłania, maskuje brzydkie widoki, ukierunkowuje wzrok na przestrzeń ciekawą. Dzięki umiejętnie ukształtowanej roślinności kierowca nie rozprasza się i nie nuży. Walory krajobrazowe i odbiór estetyczny przestrzeni jest bardzo ważny i obecnie stawiany na równi z innymi funkcjami roślin (Berezowska-Apolinarska i inni 2004). Od wielu lat prowadzi się badania nad percepcją roślinności i jej znaczeniem dla zdrowia publicznego. Ludzie w otoczeniu drzew mniej się stresują. Widok na drzewa obniża stres i napięcie. Tereny zadrzewione są lepiej odbierane przez ludzi, niż drogi ich pozbawione. W wielu krajach drzewa miejskie są uznawane jako element infrastruktury, a więc jako majątek trwały miasta przynoszący konkretne korzyści materialne i posiadający określoną wartość. Na tej podstawie prowadzi się wycenę drzew, w tym drzew rosnących przy drogach i ulicach (Szczepanowska 2009).

dr inż. Edyta Rosłon-Szeryńska

Katedra Architektury Krajobrazu

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Warszawa

Spis literatury publikowany jest w trzeciej części artykułu.

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.