Tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy jest corocznie nadawany za zaangażowanie w poprawę jakości środowiska miejskiego. Aby go zdobyć, miasto musi dobrze udokumentować osiągnięcie wysokich standardów ochrony środowiska oraz zobowiązać się do bieżących i przyszłych ambitnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy jest przyznawany od 2010 roku w celu zachęcenia miast do angażowania się w ochronę środowiska, poprawę jakości życia, a także promowania najlepszych praktyk. Do tej pory Zielonymi Stolicami zostały: Sztokholm, Hamburg, Vitoria-Gasteiz, Nantes, Kopenhaga, Bristol (2015) oraz Lublana (2016) i Essen (2017).
2015
Bristol, miasto położone w południowo-zachodniej Anglii, jest ósmym pod względem liczby mieszkańców miastem w Wielkiej Brytanii. Dlaczego został Europejską Zieloną Stolicą 2015 roku? Zaimponował międzynarodowemu jury planami inwestycyjnymi dla transportu i energetyki. Miasto zobowiązało się do wydania 500 mln euro na transport i 300 mln euro na odnawialne źródła energii do 2020 roku. Mimo rozwijającej się gospodarki, w Bristolu od 2005 roku spada emisja dwutlenku węgla. Miasto chce być europejskim centrum niskoemisyjnego przemysłu z 17 tys. nowych miejsc pracy do 2030 roku.
Bristol jest najbardziej zielonym miastem w Wielkiej Brytanii, o bardzo dobrej jakości powietrza. W ostatnich latach podwoiła się tam liczba rowerzystów, a do 2020 roku ma być ich jeszcze dwa razy więcej. Jury stwierdziło, że Bristol może pochwalić się wysokimi osiągnięciami w zasadzie we wszystkich dziedzinach i być wzorem dla Europy, również ze względu na dobrą strategię komunikacyjną, zaangażowanie i entuzjazm w promowaniu zielonej gospodarki.
Bristol ma długoterminowe plany dotyczące poprawy stanu środowiska. Już od 2000 roku pracuje nad przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym, wdraża strategie dotyczące energetyki i ma lokalny plan transportowy do 2026 roku. Aktywnie uczestniczy też w badaniu jakości życia obywateli pod względem ich narażenia na hałas.
Wydajność energetyczna jest dla miasta bardzo ważna. Już w 2010 roku zużycie energii spadło tam o 16 proc. (w porównaniu z 2005), do 2020 roku ma spaść o 30 proc., a do 2050 aż o 80 proc. Jeśli chodzi o transport, miasto chce stopniowo zmniejszać zużycie paliw kopalnych, głównie poprzez redukcję powierzchni parkingowych w mieście i rozwój ekologicznego transportu zbiorowego, a także wspieranie rowerzystów. Magistrat na próbę wprowadził dwie strefy z ograniczeniem prędkości do 20 mph, aby zmniejszyć liczbę samochodów na obszarach mieszkalnych i zachęcić do spacerów i jazdy na rowerze. W ciągu roku liczba rowerzystów zwiększyła się o około 25 proc., a 75 proc. mieszkańców poparła wprowadzenie stref na stałe.
Ponadto, zmniejszana jest przestrzeń dla samochodów w centrum miasta, a w zamian powstają parki i miejsca do rekreacji. Promowane są dni bez samochodu, podczas których zamykane są drogi i organizowane festyny. Bristol ma w związku z tym więcej ulicznych imprez niż każde inne miasto w Wielkiej Brytanii. Bardzo aktywnie kształtuje postawy i zachowania komunikacyjne u 15-17-latków, zanim zdobędą uprawnienia do kierowania pojazdami. Promowane są też korzyści zdrowotne płynące z aktywnego trybu życia.
2016
Lublana zdobyła natomiast tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy 2016 roku. Stolica Słowenii została doceniona za podnoszenie świadomości ekologicznej wśród obywateli, strategię zrównoważonego rozwoju „Vision 2025”, wdrożenie wielu ekologicznych rozwiązań w ciągu ostatniej dekady oraz imponującą sieć transportową.
Jury było pod wrażeniem strategii zrównoważonego rozwoju Lublany „Vision 2025”, która prezentuje zintegrowane podejście do zarządzania środowiskiem. Powstały m.in. Program Ochrony Środowiska, Plan Zrównoważonej Mobilności oraz Energii, a także Strategia Elektromobilności. Lublana poczyniła znaczne postępy w zakresie tzw. zielonych zamówień, które stanowią już około 70 proc. miejskich zakupów.
Miasto bardzo się stara chronić swoje zielone tereny: w ciągu ostatniej dekady posadzono ponad 2 tys. drzew, powstało pięć nowych parków i zrewitalizowano bulwary rzeki Sawy. Jednym z celów jest też całkowita utylizacja odpadów.
Transport w Lublanie zmienił się ogromnie w ciągu ostatniej dekady. Miasto, które było zdominowane przez samochody, zaczęło stosować nowe rozwiązania. W 2013 roku Lublana wprowadziła pierwszeństwo dla pieszych, rowerzystów oraz komunikacji publicznej. Wzrasta liczba podróży rowerowych, w tym z wykorzystaniem systemu rowerów publicznych. W 2012 roku miasto przyjęło cel, zgodnie z którym w 2020 roku tylko jedna trzecia podróży ma się odbywać prywatnymi samochodami, a reszta z wykorzystaniem transportu publicznego oraz pojazdów niemechanicznych.
2017
Essen to dziewiąte pod względem wielkości miasto w Niemczech, znajdujące się w Zagłębiu Ruhry. Przez dziesięciolecia związane z górnictwem (ostatnią kopalnię zamknięto w 1986 roku), a obecnie centrum usług, głównie finansowych, które dają zatrudnienie 80 proc. mieszkańców.
Znane jako „Miasto Transformacji”, które z ośrodka przemysłowego staje się zielonym, chroniącym przyrodę miejscem. Essen zaangażowało się głównie w ochronę różnorodności biologicznej. Plany na przyszłość to nie tylko dalsze zazielenianie miasta, ale także promowanie gatunków odpornych na zmiany klimatyczne. Wśród zainteresowań znajduje się też ochrona powietrza, gospodarka odpadami i wydajność energetyczna. Planowane jest ulepszenie systemu oczyszczania ścieków w kierunku redukcji mikrozanieczyszczeń i farmaceutyków. Prowadzone jest także zintegrowane zarządzanie środowiskiem, m.in. dzięki wdrożeniu „zielonych” zamówień publicznych.
Do 2050 roku miasto chce zredukować o 95 proc. emisję CO2 pochodzącą z transportu. Do 2035 podróże w Essen mają być rozłożone proporcjonalnie po 25 proc. między transport samochodowy, komunikacją miejską, rowerowy i pieszy. Również do 2035 roku ma spaść stężenie pyłów PM10 i NO2 w powietrzu i poziom hałasu do 55 dB(A) w dzień i 45 dB(A) w nocy. Jeszcze wcześniej, bo do 2020 roku około 65 proc. odpadów ma być poddawanych recyklingowi.
***
Miasta, które konkurują o tytuł „Zielonej Stolicy Europy” oceniane są na podstawie wskaźników dotyczących: klimatu, lokalnego transportu, zieleni miejskiej, przyrody i bioróżnorodności, jakości powietrza, jakości środowiska akustycznego, produkcji i gospodarki odpadami, gospodarki wodnej, oczyszczania ścieków, ekoinnowacji i zrównoważonego rozwoju, wydajności energetycznej i zintegrowanego zarządzania środowiskiem. To prestiżowy tytuł, który wspomaga promocję miasta i pozwala je poznać od najlepszej, zielonej strony.
Źródło: KE
Tł. IH
