Od 19 października 2014 r. zamawiający może zastosować cenę jako jedyne kryterium oceny ofert wyłącznie w przypadku przedmiotów zamówienia powszechnie dostępnych na rynku i o ustalonych standardach jakościowych, chyba że udziela zamówienia w trybie licytacji elektronicznej. W pozostałych przypadkach, z wyłączeniem trybu zapytanie o cenę, oprócz kryterium cenowego, zamawiający przy wyborze najkorzystniejszej oferty zobowiązany jest wprowadzić także inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia.
Przed wejściem nowelizacji ustawy, według danych Grupa Biznes Polska, na 1426 przetargów z budowy dróg, 1385 zamówień publicznych stanowiły przetargi, gdzie jedynym kryterium była cena. Dane dotyczą województw łódzkiego i wielkopolskiego.
* zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego ogłoszone w województwie łódzkim i wielkopolskim w 2014 roku przed wejściem nowelizacji.
Niedawno Urząd Zamówień Publicznych opublikował na swojej stronie internetowej pierwsze wyniki badań ogłoszeń w zakresie stosowania kryteriów oceny ofert. Wskazują one na wyraźną zmianę w strukturze oceniania ofert. Odsetek postępowań, w których cena stosowana była jako jedyne kryterium uległ znacznemu zmniejszeniu.
Według analiz przeprowadzonych przez UZP wynika, że po miesiącu od wejścia w życie znowelizowanych przepisów w tym zakresie, w przypadku postępowań o udzielenie zamówień publicznych o wartościach poniżej progów UE, odsetek ogłoszeń, w których jako jedyne kryterium wskazano cenę spadł z 93% do poziomu 33%. Zamawiający najczęściej stosowali, oprócz kryterium ceny, takie kryteria, jak: termin realizacji zamówienia, okres i warunki gwarancji czy jakość. Należy podkreślić, że badania UZP dotyczą wszystkich branż.
A jak przedstawia się sytuacja zamówień publicznych po nowelizacji, których przedmiot zamówienia dotyczy budowy dróg?
Według bazy Grupa Biznes Polska praktyka wygląda następująco:
* zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego ogłoszone w województwie łódzkim i wielkopolskim po wejściu nowelizacji ustawy- wybrana próba losowa 462 zamówienia publiczne.
Analiza przeprowadzona została na tych samych województwach, na których przedstawiono sytuację przed nowelizacją ustawy. Badano wyniki przetargów z bazy Grupa Biznes Polska ukazanych się w okresie: 1 stycznia 2015 do 30 kwietnia 2015.
Jak wynika z danych w branży budowy dróg odsetek ogłoszeń z ceną jako jedynym kryterium wyboru ofert z 97% spadł do poziomu 16%. Przedstawione na wykresie pozacenowe kryteria wyboru ofert stanowiły jednak nie więcej niż 30% całości kryterium jakim kierował się zamawiający przy wyborze najkorzystniejszej oferty.
Dokładna procedura stosowania pozacenowych kryteriów przedstawia się następująco:
* Na 286 przetargów z kryteriami wyboru ofert: cena + okres gwarancji/rękojmi, ukazały się tylko 2 przetargi gdzie kryterium ceny stanowiło 70%, w większości cena stanowiła ponad 90%.
* Na 46 przetargów z kryteriami: cena + czas reakcji we wszystkich zamówieniach cena stanowiła powyżej 90% wagi.
* Na 39 przetargi z kryteriami: cena + termin realizacji tylko w 5 przypadkach cena stanowiła 70% wagi, pozostałe zamówienia z ceną o wadze ok. 90%.
* Na 17 przetargów z kryteriami: cena + termin płatności faktur we wszystkich cena stanowiła powyżej 90%.
Badana łączna szacunkowa wartość 462 zamówień na roboty drogowe w ybranych województwach – 484 138 188 pln netto.
Reasumując, zmiana ustawy p.z.p. nakazująca wprowadzenie wymogu stosowania dodatkowych kryteriów oceny ofert miała na celu wybór oferty bardziej dopasowanej do potrzeb zamawiającego, a nie wyłącznie wybór oferty najtańszej. Przedstawione powyżej relacje pomiędzy kryteriami pokazują, że cena stanowi główny czynnik wyboru najkorzystniejszych ofert i rzadko punktowana jest poniżej 90% całości kryteriów.
Izabela Domitrz
Grupa Biznes Polska
