20 lutego weszła w życie ustawa o koncesjach na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. nr 19, poz. 101). Określa ona zasady i tryb zawierania umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz odpowiednio do tego wyznacza środki ochrony prawnej. W tej nowej regulacji wdrożono dyrektywę 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz. Urz. L 134 z 30.04.2004, str. 114).
Ustawę stosuje się do zawierania umowy koncesji przez organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, a także państwowe jednostki budżetowe, państwowe zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze państwowych jednostek budżetowych.
Obejmuje ona również inne podmioty, które ustanowione zostały w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, które nie mają charakteru przemysłowego ani handlowego, posiadają osobowość prawną oraz finansowane są w ponad 50% przez podmioty publiczne lub których zarząd podlega nadzorowi ze strony tych podmiotów, bądź w których ponad połowa członków organu zarządzającego lub nadzorczego została wyznaczona przez podmioty publiczne.
Zgodnie z przepisami tej regulacji koncesjonariusz zobowiązuje się do wykonania przedmiotu koncesji za wynagrodzeniem, które stanowi w przypadku:
- koncesji na roboty budowlane — wyłącznie prawo do korzystania z obiektu budowlanego albo takie prawo wraz z płatnością koncesjodawcy;
- koncesji na usługi — wyłącznie prawo do korzystania z usługi albo takie prawo wraz z płatnością koncesjodawcy.
Płatność koncesjodawcy może przynieść odzyskanie całości związanych z wykonywaniem koncesji nakładów, jednak to koncesjonariusz ponosi w zasadniczej części ryzyko ekonomiczne wykonywania koncesji.
Ustawa reguluje postępowanie o zawarcie umowy koncesji zastrzegając, że koncesjodawca przygotowując i prowadząc postępowanie o zawarcie umowy koncesji jest obowiązany zapewnić równe i niedyskryminacyjne traktowanie zainteresowanych podmiotów, działać w sposób przejrzysty oraz z zachowaniem zasad uczciwej konkurencji.
Przede wszystkim koncesjodawca jest obowiązany dokonać opisu przedmiotu koncesji w sposób umożliwiający zainteresowanym podmiotom jednakowy dostęp do wykonywania koncesji oraz w sposób, który nie stwarza ograniczeń konkurencji w dostępie do wykonywania koncesji. Opisu przedmiotu koncesji dokonuje się przez: odniesienie do specyfikacji technicznej bądź charakterystyki lub wymagania w zakresie funkcjonalności, pod warunkiem, że opis taki umożliwia zainteresowanym podmiotom ustalenie przedmiotu koncesji, albo częściowe odniesienie się do specyfikacji technicznej oraz częściowe odniesienie się do charakterystyki lub wymagań w zakresie funkcjonalności.
Specyfikacja techniczna powinna zawierać odniesienia do norm przenoszących normy europejskie, europejskich aprobat technicznych, wspólnych specyfikacji technicznych, norm międzynarodowych, innych systemów referencji technicznych ustanowionych przez europejskie organy normalizacyjne lub — w przypadku ich braku — do norm krajowych, krajowych aprobat technicznych lub krajowych specyfikacji technicznych odnoszących się do projektowania, obliczania, realizacji robót, a także wykorzystania produktów oraz powinna zawierać przyjętą procedurę oceny zgodności oferty z wymaganiami koncesjodawcy. Ponadto, w przypadku robót budowlanych specyfikacja techniczna powinna dotyczyć całości zaleceń technicznych określających wymagane cechy materiału lub dostawy, w szczególności poziomu oddziaływania na środowisko, dostosowania do potrzeb wszystkich użytkowników, funkcjonalności, bezpieczeństwa, wymiarów, procedury dotyczącej zapewnienia jakości, metod produkcji, a także zasad dotyczących projektowania i kosztorysowania, warunków testowania, kontroli i odbioru obiektów budowlanych, metod i technik budowy oraz innych warunków technicznych, które koncesjodawca może określić zgodnie z odrębnymi przepisami. W przypadku usług powinna natomiast dotyczyć wymaganych cech usługi, w szczególności poziomu jakości, poziomu oddziaływania na środowisko, dostosowania do potrzeb wszystkich użytkowników.
Opis przedmiotu koncesji nie może zawierać znaków towarowych, patentów, oznaczenia typu, pochodzenia lub produkcji, które mogłyby prowadzić do uprzywilejowania lub wyeliminowania zainteresowanego podmiotu z postępowania. Opis taki jest dopuszczalny tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy koncesjodawca nie może opisać przedmiotu koncesji, a opisowi takiemu towarzyszą wyrazy „lub równoważny”.
Podstawą obliczenia szacunkowej wartości koncesji na roboty budowlane jest ustalona przez koncesjodawcę kwota niezawierająca podatku od towarów i usług, która uwzględnia szacunkowy koszt robót budowlanych oraz szacunkową całkowitą wartość dostaw niezbędnych do ich wykonania oddanych przez koncesjodawcę do dyspozycji koncesjonariusza, bez względu na planowany sposób zapłaty wynagrodzenia koncesjonariusza.
Podstawą obliczenia szacunkowej wartości koncesji na usługi jest, ustalona przez koncesjodawcę kwota niezawierająca podatku od towarów i usług, która uwzględnia szacunkowy koszt świadczonych usług, bez względu na planowany sposób zapłaty wynagrodzenia koncesjonariusza.
Okres, na który zostaje zawarta umowa koncesji, powinien uwzględniać zwrot nakładów koncesjonariusza poniesionych w związku z wykonywaniem koncesji i nie może być dłuższy niż 30 lat w przypadku koncesji na roboty budowlane oraz 15 lat w przypadku koncesji na usługi.
Umowa może zostać zawarta na okres dłuższy pod warunkiem, że przewidywany czas zwrotu nakładów koncesjonariusza, poniesionych w związku z wykonywaniem koncesji, jest dłuższy niż zakładany w tej regulacji. Koncesjodawca może także zawrzeć z koncesjonariuszem dodatkową umowę na wykonanie robót budowlanych nieobjętych koncesją, jeżeli z uwagi na okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawierania umowy koncesji, stały się one niezbędne do wykonania określonego w koncesji obiektu budowlanego w przypadku, gdy roboty budowlane ze względów technicznych lub ekonomicznych nie mogą zostać oddzielone od przedmiotu objętego koncesją w sposób nieuciążliwy dla koncesjodawcy, lub mogą zostać oddzielone od wykonania przedmiotu objętego koncesją, ale są bezwzględnie niezbędne do jego zakończenia. Łączna wartość dodatkowej umowy na roboty budowlane nie może przekroczyć 50% wartości koncesji.
Obowiązująca od 20 lutego br. ustawa o koncesjach na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. nr 19, poz. 101) tworzy nowe możliwości wykonywania zadań publicznych poprzez zaangażowanie środków prywatnych i wykorzystanie potencjału prywatnych podmiotów.
