W celu porównania kosztów budowy nawierzchni drogowych podatnych (asfaltowych) i sztywnych (betonowych) Stowarzyszenie Producentów Cementu dokonało analizy porównawczej wykonania nawierzchni drogowych dla kategorii ruchu od KR1 do KR3, czyli takich, które stosowane są na drogach lokalnych. Uwzględniono różne rozwiązania konstrukcyjne zgodnie z obowiązującymi katalogami.

Analiza kosztów

W analizie przyjęto oznaczenia: typ A, B, C, D dla nawierzchni podatnych i półsztywnych, które najczęściej są wykorzystywane w drogownictwie, oraz typ I, II, III, IV dla nawierzchni sztywnych. Dla nawierzchni asfaltowych rozwiązania konstrukcyjne zaczerpnięto z Katalogu Typowych Konstrukcji Nawierzchni Podatnych i Półsztywnych, wydanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych w 1999 roku i rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. 1999 nr 43, poz. 430). W przypadku nawierzchni betonowych wykorzystano rozwiązania konstrukcyjne z Katalogu Typowych Konstrukcji Nawierzchni Sztywnych, zatwierdzonego przez Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych w 2001 roku.

Bazą kosztorysową dla cen materiałów – M, sprzętu – S i robocizny – R jest baza cenowa pochodząca z cennika Sekocenbud, która jest powszechnie wykorzystywana do kosztorysowania robót drogowych w Polsce, m.in. przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. W kosztorysach wykorzystano aktualne ceny materiałów i sprzętu z III kwartału 2009 roku.

Zakres prac w poszczególnych etapach budowy nawierzchni asfaltowych i betonowych wraz z normami czasowymi pochodzą z Katalogów Nakładów Rzeczowych (KNR 231, KNNR 6 oraz uzupełnienia do KNR 231).

Powyższe porównania kosztów budowy nowych nawierzchni drogowych w technologii asfaltowej i betonowej wskazują, że w przypadku kategorii ruchu KR1 ceny budowy nawierzchni betonowych są nieznacznie wyższe od nawierzchni asfaltowych. Dla kategorii ruchu KR2 koszty budowy są porównywalne, a w przypadku kategorii ruchu KR3 nawierzchnie betonowe są tańszym rozwiązaniem konstrukcyjnym.

Potwierdzeniem powyższych wyliczeń kosztorysowych są rzeczywiste koszty budowy nawierzchni betonowej w gminie Ujazd z roku 2006. W przeliczeniu na powierzchnię 1 m² nawierzchni betonowej cena wyniosła 95,45 zł, dla porównania cena nawierzchni asfaltowej (również w gminie Ujazd), która eksploatowana jest w tych samych warunkach, wyniosła 91,83 zł. W obu przypadkach koszty budowy są porównywalne, z tą różnicą, że wykonawca udzielił gwarancji 10 lat dla nawierzchni betonowej, natomiast dla nawierzchni asfaltowej okres gwarancyjny wynosi 5 lat.

***

Polskie Stowarzyszenie Producentów Cementu prowadziło działania informacyjno–promocyjne dotyczące budowy dróg w technologii betonowej. W roku 1994 polski przemysł cementowy przygotował po raz pierwszy wspólne stoisko wystawowe podczas Targów Autostrada-Polska. W roku 1999 zorganizowano pierwszą ogólnopolską Konferencję „Drogi lokalne”. W Konferencji wzięło udział blisko 200 samorządowców z całej Polski. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z licznymi zaletami nawierzchni betonowych, takimi jak: wysoka trwałość, brak zjawiska koleinowania, większe bezpieczeństwo, niższy koszt eksploatacji, dostępność krajowych surowców, możliwość recyklingu, a nawet zapewnienie niższego poziomu hałasu. Samorządowcy uzyskali też informacje o europejskich doświadczeniach w budowie lokalnych dróg z nawierzchnią betonową. Zademonstrowano doświadczenia belgijskie, niemiecki, austriackie i angielskie.

W kolejnych latach Stowarzyszenie Producentów Cementu konsekwentnie upowszechniało wiedzę o drogach betonowych poprzez organizowanie seminariów, udział w targach i działalność wydawniczą. Wydano książkę „Nawierzchnie drogowe z betonu cementowego”.

Stowarzyszenie Producentów Cementu uczestniczyło w opracowaniu Katalogu Typowych Konstrukcji Nawierzchni Sztywnych. Warto podkreślić, że Katalog był pierwszym dokumentem zatwierdzonym przez polską administrację drogową umożliwiającym projektowanie nawierzchni betonowych.

Wszystkie powyższe działania przyniosły wymierne efekty. Stopniowo z roku na rok można było zaobserwować rosnące zainteresowanie nawierzchniami betonowymi ze strony samorządów lokalnych, a także ich realizacje.

prof. dr hab. inż. Jan Deja
Stowarzyszenie Producentów Cementu
Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

mgr inż. Piotr Kijowski
Stowarzyszenie Producentów Cementu

Materiał był przedstawiany na konferencji „Beton modyfikowany do dróg i mostów”, zorganizowanej przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów podczas Targów AUTOSTRADA-Polska w Kielcach (11 maja 2010 r.).

Literatura:
1. Katalog Typowych Konstrukcji Nawierzchni Sztywnych; Wyd. Instytut Badawczy Dróg i Mostów, 2001
2. Jan Deja, Techniczno-ekonomiczne aspekty budowy betonowych nawierzchni drogowych w Polsce; Polski drogi – Przegląd Techniki Drogowej i Mostowej, wrzesień 2003
3. Antoni Szydło, Nawierzchnie drogowe z betonu cementowego – teoria, wymiarowanie, realizacja; Wyd. Polski Cement 2004
4. Jan Deja, Cement w Narodowym Programie Budowy Dróg; Rzeczpospolita 20.03.2007
5. Jan Deja, Nawierzchnie betonowe coraz bardziej popularne w Polsce; Drogi: Lądowe, Powietrzne, Wodne; nr 9/2009