Wśród województw liderem atrakcyjności inwestycyjnej pozostaje śląskie. Wysoka atrakcyjność inwestycyjna cechuje województwo mazowieckie i dolnośląskie. Grupę regionów o ponadprzeciętnej atrakcyjności tworzą województwa: wielkopolskie, małopolskie, zachodniopomorskie, pomorskie i łódzkie. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR) po raz ósmy z rzędu dokonał analizy przestrzennego zróżnicowania atrakcyjności inwestycyjnej Polski dla inwestorów zagranicznych. Jej efektem jest kolejna odsłona raportu pt. „Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski”.
Atrakcyjność inwestycyjna jest rozumiana jako zdolność skłonienia do inwestycji, poprzez oferowanie kombinacji korzyści lokalizacji możliwych do osiągnięcia w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Obszary oferujące optymalną kombinację czynników lokalizacji stwarzają zarazem najlepsze warunki dla funkcjonowania przedsiębiorstw, czym przyciągają inwestorów. W badaniu IBnGR przeanalizowano kilkadziesiąt zmiennych, będących podstawą dla oceny przestrzennego zróżnicowania poszczególnych korzyści (czynników) lokalizacji takich jak: dostępność transportowa, koszty pracy, wielkość i jakość zasobów pracy, chłonność rynku zbytu, poziom rozwoju infrastruktury gospodarczej i społecznej, poziom rozwoju gospodarczego, poziom bezpieczeństwa powszechnego.
Raport „Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2012” do klasy regionów o niskiej atrakcyjności zaliczył pięć województw: podkarpackie, lubelskie, warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie i podlaskie. Ich pozycja jest przede wszystkim konsekwencją długofalowych procesów społeczno-gospodarczych – w znacznej mierze tych samych, które ukształtowały atrakcyjność inwestycyjną liderów – przebiegających jednak wyraźnie mniej intensywnie. Niska intensywność urbanizacji i uprzemysłowienia w okresie, w którym procesy te dokonały głębokich przekształceń w wielu regionach europejskich i niektórych polskich, nie pozwoliła na wykształcenie się odpowiedniej „masy krytycznej” (korzyści skali i aglomeracji) w zakresie najistotniejszych zasobów dla dużych inwestorów. Ponadto, mimo postępów w rozbudowie i modernizacji infrastruktury o znaczeniu krajowym, obszary te nadal cechują się niską dostępnością transportową. Biorąc pod uwagę fakt, że oddane w ostatnich latach inwestycje infrastrukturalne istotnie poprawiły dostępność do regionów zachodniej i centralnej Polski, różnica ta jest szczególnie duża. Oddanie do użytku planowanych inwestycji infrastrukturalnych w centralnej i wschodniej Polsce pozwoli jednak na istotną poprawę dostępności do tej grupy regonów. Niska atrakcyjność inwestycyjna pięciu województw nie oznacza, że nie mają one szans na przyciągnięcie dużych inwestorów – szanse te są, ale mniejsze niż w innych województwach.
W stosunku do 2011 r. nie odnotowano istotnych przekształceń w zróżnicowaniu atrakcyjności inwestycyjnej. Ograniczały się one do zmian pozycji województw w obrębie grup regionów silnych, przeciętnych i słabych – ich zakres był nieznaczny. Odnosząc się do wybranych czynników atrakcyjności stwierdzono dość istotną zmianę w zakresie dostępności transportowej. Oddanie do użytku brakujących odcinków autostrady A2 relacji Świecko – Warszawa istotnie poprawiło dostępność do województw: lubuskiego, wielkopolskiego, łódzkiego, mazowieckiego. Tym samym województwa, przez które przebiega autostrada A4 (dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie) utraciły część dotychczasowej, niemal monopolistycznej przewagi w zakresie dostępności do infrastruktury umożliwiającej szybkie dotarcie do systemu autostrad Europy Zachodniej. Mniej spektakularne, aczkolwiek dość istotne zmiany zaszły także w zakresie aktywności wobec inwestorów. Dotychczasowi liderzy (mazowieckie, dolnośląskie, wielkopolskie) utracili niewielką część przewagi w tym zakresie na rzecz województw o przeciętnej, a nawet niskiej aktywności. Niewielką poprawę odnotowano w części województw wschodniej Polski (podkarpackie, warmińsko-mazurskie), a wyraźną w województwie lubelskim.
Wśród podregionów o najwyższej atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności przemysłowej znalazł się obszar ukształtowany wokół Górnego Śląska i zachodniej Małopolski. Wyróżnia się on długimi tradycjami przemysłowymi, a co za tym idzie dobrze rozwiniętym sektorem przedsiębiorstw produkcyjnych, specjalistycznym rykiem pracy oraz względnie dobrą, dzięki autostradzie A4, dostępnością transportową. Poza omawianym obszarem znajduje się jedynie pięć podregionów: łódzki, wrocławski, poznański, bydgosko-toruński oraz szczeciński. To także obszary stosunkowo silnie zindustrializowane oraz cechujące się dobrą dostępnością transportową.
Najwyższym poziomem atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności usługowej cechują się głównie podregiony o charakterze metropolitalnym. Ich ośrodkami są największe polskie miasta. Dysponują one przede wszystkim dużymi zasobami pracowników o wysokich a zarazem różnie profilowanych kompetencjach oraz dużymi i chłonnymi rynkami zbytu. Poza tym największe miasta oferują bardzo dobrą dostępność komunikacyjną i dobrze rozwiniętą infrastrukturę gospodarczą.
Źródło: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową/„Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2012”/Gdańsk 2012; opracowanie pod red. Marcina Nowickiego; autorzy: Anna Hildebrandt, Marcin Nowicki, Przemysław Susmarski, Maciej Tarkowski, Wojciech Woźniak; współpraca: Marcin Wandałowski. Autorzy opracowania podkreślają: Doświadczenie wynikające z wcześniejszych edycji raportu wskazuje, że jego wyniki często interpretowane są w kategoriach sukcesu czy porażki polityki regionalnej lub lokalnej. Należy zauważyć, że polityka inwestycyjna, której podstawowym zadaniem jest podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej, jest fragmentem szerszej polityki rozwoju regionalnego lub lokalnego. Optyka inwestora, jaką przyjęto w raporcie, nie jest jedynym i najważniejszym aspektem strategii rozwoju regionów i miast. Kreowanie atrakcyjności inwestycyjnej nie jest więc celem samym w sobie (choć akurat do tego zagadnienia ogranicza się raport) ale stanowi narzędzie urzeczywistnienia wizji rozwoju i w tym kontekście powinno być oceniane.
