Lampy stosowane w oświetleniu ulicznym, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł LED cz. IIZ punktu widzenia dyscypliny budżetowej, jakiej podlegają władze lokalne, o praktycznej wartości każdego źródła światła stosowanego w oświetleniu drogowym decydują w zasadzie dwa parametry fotometryczne, tj. skuteczność świetlna oraz trwałość. Pozostałe parametry są spychane na dalszy plan, bądź w ogóle nie są brane pod uwagę.

Sens fizyczny skuteczności świetnej jest taki jak sprawności w przypadku innych urządzeń elektrycznych. Informuje ona o wydajności zamiany przez źródło światła energii elektrycznej na energię promieniowania widzialnego. Im wyższa skuteczność świetlna źródła tym bardziej jest ono energooszczędne.

Skuteczność świetlną oblicza się jako iloraz wysyłanego przez źródło strumienia świetlnego Φ do pobranej mocy elektrycznej P, zgodnie z zależnością (1)

W przypadku obwodów z lampami wyładowczymi, współpracujących z odpowiednimi układami zapłonowymi, przy określaniu skuteczności świetlnej należy uwzględnić straty mocy w dławiku ΔP, zależność (2)

Skuteczność źródła światła wraz z całym układem z którym ono współpracuje będzie niższa od skuteczności świetlnej samej lampy. A zatem w takich przypadkach przy podawaniu tej wielkości należało by uczciwie określić względem czego ona jest odniesiona.

Trwałość T [h] – inaczej czas pracy („życia”) źródła światła, określona jest najczęściej jako suma godzin świecenia w czasie których źródło światła spełnia wymagania norm.  Rozróżnia się trwałość techniczną i ekonomiczną.

Trwałość techniczna Tt [h] – nazywana też trwałością średnią, jest liczbą godzin pracy źródeł światła, po której połowa lamp z badanej próbki ulegnie uszkodzeniu - „przepaleniu” (rys. 1.). Trwałość techniczna określana jest laboratoryjnie dla próbki o określonej liczebności (min. 10 szt.), w ściśle określonych warunkach, tzn. przy ustalonej temperaturze otoczenia, ustalonej wartości napięcia, w określonym cyklu pracy (liczba załączeń i wyłączeń w ciągu doby) i w określonej pozycji pracy. W praktyce oznaczał to, że dwa takie same źródła światła, o takiej samej trwałości technicznej mogą pracować przez różny okres czasu. Ich trwałość indywidualna, nawet w tych samych warunkach pracy, może się znacznie różnić.

Rys. 1. Graficzna ilustracja trwałości technicznej; n – procentowa liczba sprawnych źródeł Rys. 2. Graficzna ilustracja trwałości ekonomicznej

Trwałość ekonomiczna (użyteczna) Te [h] – jest liczbą godzin pracy źródła światła, w ustalonych warunkach, po której strumień świetlny lampy spada poniżej określonej wartości (najczęściej 70%). Innymi słowy trwałość ekonomiczna związana jest ze stopniowym zmniejszaniem intensywności świecenia źródła światła (rys. 2). Jest to istotny parametr z ekonomicznego punktu widzenia i należy go odróżnić od trwałości technicznej. Cóż bowiem z tego, że dane źródło światła będzie nadal świeciło przez np. kilkadziesiąt tysięcy godzin jeśli jego wartość strumienia świetlnego w okresie eksploatacji zmniejszy się o 30 czy 50%. Taka sytuacja (duży ubytek strumienia świetlnego) nie ma nic wspólnego z energooszczędnością albowiem wymaga przyjęcia wyższych wartości współczynników zapasu.

Wybrane parametry elektrycznych źródeł światła, na podstawie [3,4,5] zestawiono w tab. 1.

Tabela 1. Wyprane parametry elektrycznych źródeł światła

dr inż. Przemysław Tabaka

Politechnika Łódzka

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.