Dotychczasowe sposoby i metody ochrony przed hałasem w Polsce ograniczają się w większości przypadków do umieszczania ekranów akustycznych. Urządzenia te w wielu miejscach są niewłaściwie stosowane, mało skuteczne, nieefektywne oraz powodują wiele niekorzystnych oddziaływań wtórnych. Obowiązujące w Polsce przepisy w zakresie ochrony przed hałasem są restrykcyjne, należy zatem wykorzystywać do walki z hałasem takie metody, które dają najlepsze efekty.
Obecne uwarunkowania prawne wprowadzają obowiązek realizacji zabezpieczeń przed hałasem. Alternatywnym rozwiązaniem wobec powszechnych ekranów akustycznych są inteligentne systemy transportowe (ITS). Mogą być one wykorzystywane do walki z hałasem drogowym. Dowodzą tego wyniki analiz, które wykonano dla różnych zastosowań ITS w porównaniu do zabezpieczeń w formie ekranów akustycznych.
Wymagania prawne ochrony przed hałasem
Obowiązujące przepisy określają wielkości hałasu w środowisku (w decybelach A), które nie powinny być przekraczane. Wielkości te dla terenów o różnych funkcjach w otoczeniu dróg reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu1. Poniżej przedstawiono wartości hałasu, jakie nie powinny być przekraczane w otoczeniu dróg (tab. 1). W przepisach obowiązują dwa typy wskaźników określających wielkości przekroczenia hałasu. Pierwsze z nich to wskaźniki krótkookresowe LAeq D, LAeq N. Ocena klimatu akustycznego w oparciu o te wskaźniki ma zastosowanie do sytuacji, gdzie analizie poddana jest jedna pora doby, np. w ramach opracowań typu raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, analizy porealizacyjne oraz przeglądy ekologiczne. Ponadto z uwagi na to, iż w porze nocy powinny być zapewnione odpowiednie warunki do wypoczynku w godzinach od 22:00 do 6:00, dopuszczalne wartości hałasu w środowisku są niższe, czyli bardziej restrykcyjne niż dla pory dziennej.
 |
| Tab. 1. Dopuszczalne wartości równoważnego poziomu hałasu w odniesieniu do wskaźników LAeq D i LAeq N |
Druga grupa wskaźników hałasu wykorzystywana jest do prognoz i analiz tzw. długookresowego średniego poziom dźwięku A (wyrażonego w decybelach), który jest określany dla pory dzienno-wieczorowo-nocnej oraz osobno dla pory nocnej. Wskaźniki te opisane są symbolami LDWN i LN. Dla wskaźników tych również przyjęto podział poziomów dopuszczalnych w zależności od funkcji terenu w otoczeniu dróg (podział ten jest jednakowy dla obu typów wskaźników). Wskaźniki te służą do wyznaczania długookresowej polityki w zakresie walki z hałasem i są one wykorzystywane przy przygotowaniu map akustycznych oraz programów ochrony przed hałasem. Poniżej przedstawiono wielkości poziomów dopuszczalnych określonych w oparciu o te wskaźniki (tab. 2).
 |
|
Tabl. 2. Dopuszczalne wartości
równoważnego poziomu hałasu w odniesieniu do wskaźników LDWN i LN |
Artykuł 174 ustawy Prawo ochrony środowiska2 określa, że zarządzający drogą powinien doprowadzić do braku przekroczeń dopuszczalnych wartości hałasu poza terenem, do którego posiada tytuł prawny.
Ochrona środowiska dzięki ITS ze szczególnym uwzględnieniem ochrony przed hałasem
Główne cele unijnej polityki rozwoju inteligentnych systemów transportowych (ITS) wyrażone w Komunikacie Komisji Europejskiej „Plan działania na rzecz wdrażania inteligentnych systemów transportowych w Europie”3 koncentrują się na:
- zmniejszeniu uciążliwości ekologicznej transportu,
- poprawie wydajności i energooszczędności transportu,
- zapewnieniu bezpieczeństwa w ruchu.
Nie bez przyczyny to właśnie ekologiczny transport jest stawiany na pierwszym miejscu. Emisje powodowane przez transport stanowią zagrożenie dla zdrowia i negatywnie wpływają na lokalne środowisko, a jednocześnie w dużym i stale rosnącym stopniu przyczyniają się do zmian klimatu. Aby przeciwdziałać degradacji środowiska przez transport opracowano specjalny pakiet działań opisany w komunikacie nt. ekologicznego transportu, w którym dużo miejsca poświęcono wykorzystaniu ITS4. Szacuje się, że w ciągu ostatnich piętnastu lat emisja CO2 powodowana przez sektor transportu wzrosła o 30%. Z roku na rok zanieczyszczenie powietrza, zatory na drogach i hałas stają się coraz bardziej uciążliwe. Aż 40% emisji CO2 i 70% emisji pozostałych zanieczyszczeń powodowanych przez transport drogowy jest generowanych na obszarach miejskich. W wyniku tego zjawiska europejska gospodarka traci każdego roku prawie 100 mld euro, co odpowiada mniej więcej 1% PKB Unii Europejskiej.
Inteligentne systemy transportowe dają możliwość znacznego ograniczenia niekorzystnego wpływu transportu na środowisko naturalne, dzięki połączonemu wykorzystaniu telematyki drogowej i systemów pokładowych. Obszary zastosowania ITS kluczowe z punktu widzenia ochrony środowiska to przede wszystkim:
- zarządzanie natężeniem ruchu i strukturą rodzajową ruchu (optymalizacja wykorzystania infrastruktury),
- zarządzanie dostępnością dróg,
- promowanie wykorzystania bardziej ekologicznych środków transportu,
- kontrola prędkości (ekologiczna jazda).
Zarządzanie natężeniem ruchu mające na względzie środowiskową optymalizację wykorzystania infrastruktury drogowej to przede wszystkim działania, które zmierzają do ograniczenia zatłoczenia i bardziej racjonalnego rozłożenia obciążenia ruchem na sieci drogowej. W ten sposób zmniejsza się liczba pojazdów, które generują zanieczyszczenia, a jednocześnie tworzy się mniej zatorów i poprawia się płynność ruchu, dzięki czemu maleją emisje hałasu i szkodliwych substancji, jak również zmniejsza się zużycie paliwa.
Zarządzanie natężeniem ruchu umożliwia elektroniczny system poboru opłat za korzystanie z infrastruktury (ETC). Jest on stosowany głównie na autostradach, ale również w centrach miast i na odcinkach dróg przebiegających przez obszary cenne środowiskowo.
Bardziej racjonalny rozkład ruchu to przede wszystkim systemy sterowania ruchem za pomocą znaków o zmiennej treści (VMS) przy wspomaganiu systemami informacji drogowej w czasie rzeczywistym (RTTI), które przekazują komunikaty kierowcom, a także bezpośrednio do urządzeń pokładowych w pojazdach.
Prośrodowiskowe zastosowanie mają również systemy zarządzania parkingami, gdyż zmniejszają niepotrzebne przejazdy pojazdów, których kierowcy poszukują miejsc do parkowania. Bardziej racjonalny rozkład ruchu umożliwia też nawigacja satelitarna, planery podróży oraz systemy zarządzania logistyką i dostawami, dające wybór odpowiedniej trasy.
- poprz.
- nast. »»
