Przez pierwsze 2 lata wykorzystanie środków z UE było niskie i wyniosło 7,4% na koniec 2005 r. Po wprowadzeniu zmian legislacyjnych i usprawnień dla beneficjentów nastąpiła znaczna poprawa w drugiej połowie 2006 r. i na koniec 2006 wykorzystanie środków wyniosło już 32,2%, a na koniec 2008 r. - 92,2% alokacji na cały okres. Łączna kwota, jaką Polska otrzymała z KE tytułem refundacji, wyniosła ponad 6,6 mld euro, co stanowi 77% zobowiązań na lata 2004 - 2006. Przy czym KE przedłużyła okres wydatkowania środków dla niektórych programów do końca czerwca lub grudnia 2009 r., a do 31 grudnia 2010 mogą być kwalifikowane wydatki z Funduszu Spójności na inwestycje transportowe i środowiskowe. Na początku 2009 r. Polska wykorzystała 93,1 % funduszy strukturalnych i zajmowała 11 miejsce na 25 państw Unii pod względem wykorzystania funduszy strukturalnych z perspektywy 2004 -2006. Najwięcej wykorzystały Litwa, Łotwa , Estonia i Malta - 95,0 %, a najmniej Luksemburg  - 83,0 %.

W przygotowywaniu do zarządzania programami operacyjnymi i do realizacji projektów współfinansowanych z funduszy UE z alokacji 2007 - 2013 administracja wykorzystała wcześniejsze doświadczenia. Kontrole NIK wykazały, że administracja publiczna była już należycie przygotowana organizacyjnie i kadrowo. Istotną zmianą było zastąpienie jednego, zarządzanego centralnie programu operacyjnego rozwoju regionalnego, 16-ma odrębnymi, zarządzanymi przez samorządy województw. Uproszczono szereg procedur, zrezygnowano z adresowania wsparcia do wąskich grup, ograniczono liczbę załączników do wniosków, uproszczono wnioski o płatność i połączono je ze sprawozdaniami z realizacji projektów, wydłużono terminy ich składania, wyjaśniono skomplikowane pojęcia w podręcznikach dla beneficjentów oraz wprowadzono zmiany, które usprawniają monitorowanie programów.  Ponownie jednak wystąpiły opóźnienia w wydawaniu niektórych aktów prawnych i brak ich spójności z prawem unijnym (w mniejszej skali niż przy wcześniejszej alokacji), w opracowaniu niektórych procedur wewnętrznych i odpowiednich mechanizmów kontroli.

Kontrole NIK realizacji przez beneficjentów projektów współfinansowanych z alokacji 2007 -2013 wykazały, że stosunkowo długo trwały prace związane z zatwierdzaniem projektów, podpisaniem umowy lub wydaniem decyzji. Konieczne bowiem były korekty wniosków. Bardzo niski okazał się stan zaawansowania regionalnych programów operacyjnych alokacji 2007 - 2013 i wykorzystanie środków na ich realizację - do końca grudnia 2008 r. zaledwie 0,15%. Wydatki uznane za kwalifikowane na realizację programów 2007 - 2013 wyniosły na koniec grudnia 2008 r. tylko 0,4 % alokacji.

Jak dotąd nie wystąpiło zagrożenie anulowania przez KE części zobowiązań wobec Polski. NIK wskazuje jednak na konieczność przyspieszenia kontraktowania i wydatkowania środków z funduszy strukturalnych, aby w 2010 osiągnąć taki poziom, który nie będzie zagrażał utratą ich części.

O wadze funduszy unijnych w obecnej sytuacji gospodarczej Polski świadczy fakt, że dla przedsiębiorców są one trzecim co do wielkości źródłem pozyskiwania kapitału inwestycyjnego, dla samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych są istotnym źródłem finansowania projektów,  które bez tej pomocy często nie zostałyby zrealizowane.

Źródło: NIK

Tweet