Według obowiązującego prawa każda inwestycja drogowa wymaga opracowania oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W ocenie tej jest zawarty punkt dotyczący oddziaływania inwestycji na krajobraz. Jednakże wobec braku obowiązujących wzorów sporządzania takiej analizy i braku wskazań osoby uprawnionej do tego typu działań, analizy te nie są właściwie sporządzane. Stanowią nieznaczną część dokumentacji, która zazwyczaj sprowadza się do dwóch stron tekstu opisującego charakter krajobrazu, krainy geograficzne, ewentualnie dokonuje się opisu pokrycia terenu w postaci zalesienia lub zaznacza braku zalesienia. Wobec braku nadrzędnej procedury, która pozwalałaby sporządzić rzetelną ocenę oddziaływania na krajobraz, ocena ta nie przynosi spodziewanych efektów. Powszechnie występujące oceny są nieprofesjonalne i nieadekwatne do współczesnych możliwości.
Trzeba w tym miejscu dodać, że współczesne metody projektowania, wzbogacone o narzędzia cyfrowe, dają wspaniałe możliwości nie tylko w zakresie wizualizacji rozwiązań ułatwiających dokonywanie właściwego wyboru wariantu, ale stanowią efektywne narzędzie wspomagające sam proces projektowania. Nie wykorzystanie tego jest marnotrawstwem, grzechem zaniechania. Koszt sporządzanie takich analiz jest bowiem nikły w porównaniu do kosztów całej inwestycji drogowej. Włączenie do procedury projektowej obowiązku wykonania rzetelnej analizy oddziaływania na krajobraz przyniosłoby ogromną korzyść zarówno w sferze estetycznej, jak i ekonomicznej.
Moje dotychczasowe doświadczenia wskazują, że włączenie analiz krajobrazowych do procesu projektowanego jest bardzo potrzebne. Zasadność tej opinii potwierdzają środowiska drogowców, inwestorów jak i urzędników podejmujących decyzje o inwestycji. Opracowania z tego zakresu wizualizują problemy przestrzenne, ułatwiają wybór odpowiedniego wariantu. Współczesne metody umożliwiają między innymi obliczenie wpływu na krajobraz, w tym zasięgu pola widokowego, chłonności widokowej, a także wysokości zadrzewień, które mogą posłużyć do przesłonięcia mniej estetycznych elementów w krajobrazie. Należy pamiętać, że droga jest dziś swego rodzaju medium pośredniczącym pomiędzy otoczeniem a podróżującym. Za jej pośrednictwem kreuje się pierwsze wrażenie o danym miejscu. W obecnych czasach, kiedy na ogromną skalę rozwija się turystyka nazywana przemysłem czasu wolnego (podając za J. Środulską-Wielgus), widok z drogi nabiera nowego znaczenia. Może on bowiem przekonać turystów do pozostania w danym miejscu i utwierdzić w przekonaniu o powrocie, albo zrazić i wywołać wrażenie negatywne. Droga poza dostarczaniem wrażeń estetycznych wywiera wpływ na ogólny stan psychiczny użytkowników. Dobrze zaprojektowana droga wykorzystująca walory otoczenia jest bezpieczniejsza, poprawia komfort jazdy, a nawet kreuje odpowiednią prędkość poruszania się po niej.
Sporządzanie analiz krajobrazowych dla inwestycji drogowej niesie wiele korzyści. Jedna z nich wiąże się z tym, że można przedstawić ilościowe dane dotyczące widoczności, jakości widoku, czy tego co dany krajobraz może zaoferować i jak można to wykorzystać. Kolejna korzyść odnosi się do obowiązku sporządzania konsultacji społecznych dla inwestycji drogowej. Wizualizacja problemów, a więc przedstawienie na czytelnych ilustracjach, czy to na zdjęciach lotniczych czy na modelu komputerowym, w ujęciu z góry albo z poziomu człowieka, umożliwia efektywny i bardziej rzeczowy przebieg dyskusji. Jeden z pionierów projektowania dróg w krajobrazie – Burton Litton Jr. z kalifornijskiego Uniwersytetu w Berkeley, amerykański nestor architektury krajobrazu – już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wielu podkreślał, że wizualizacja problemów krajobrazowych jest jednym z ważniejszych elementów analizy wpływu widokowego, co więcej stwierdził, że prawidłowa analiza nie istnieje bez zwizualizowania problemów. Wówczas wizualizacje wykonywane były za pomocą odręcznych rysunków, dzisiaj natomiast możemy komputerowo wykonać obrazy łudząco przypominające realne. Wizualizacje takie mogą być dynamiczne, przedstawiające stan projektowanego krajobrazu w sytuacji kiedy poruszamy się samochodem.
Rozmawiała: Agnieszka Serbeńska
- «« poprz.
- nast.
