Zamieszkałe przez 600 tys. osób Nantes jest pod względem wielkości szóstym miastem Francji. Metropolia ta obejmuje 24 gminy. Aż 60 procent jej obszaru zajmują tereny zielone i rolnicze. W tym roku Nantes tytułuje się Zieloną Stolicą Europy. Tę chlubną pałeczkę „zielonej” sztafety miasto przejęło od Sztokholmu, a na następny rok przekaże ją Kopenhadze. Nantes zostało wyróżnione tytułem Zielonej Stolicy Europy za dbałość o środowisko naturalne, a ta troska wyraża się między innymi w realizowanej polityce transportowej.
Nantes posiada opracowany Plan Miejskiej Mobilności Zrównoważonej, określający sposoby przemieszczania się w obszarze miasta. – W miejskiej polityce należy mówić nie o samym transporcie, lecz o mobilności w perspektywie do 2030 roku. Chodzi o to, by była to polityka prośrodowiskowa. W kontekście ochrony klimatu oraz utrzymania jak najwyższego poziomu życia mobilność ma ogromne znaczenie. Dlatego w polityce transportowej Nantes kładziemy nacisk na mobilność dla wszystkich – podkreśla Jean-François Retiere*, wiceprezydent Regionu Nantes.
Mobilność dla wszystkich to tworzenie sieci transportu ściśle powiązane z planowaniem przestrzennym, biorącym pod uwagę sprawne przemieszczanie się ludzi pomiędzy miejscem zamieszkania a pracą, obiektami usługowo-handlowymi i rekreacyjnymi. – W tym też chodzi o stworzenie miasta z siecią krótkich dystansów, a więc o takie jego zorganizowanie, by zredukować konieczność dłuższych podróży – zaznacza Jean-François Retiere. Projekty polegające na skracaniu dystansów wymagają szczególnie dobrej współpracy pomiędzy politykami i planistami miejskimi a pracodawcami i przedsiębiorcami. Jean-François Retiere podkreśla, że projekty z zakresu mobilności są specyficzne ze względu na niewielkie środki finansowe, które są kierowane na tego rodzaju zadania. – Ograniczenia budżetu wymagają uruchomienia dużej wyobraźni, aby wydatki ponosić na to, co rzeczywiście jest konieczne – zastrzega.
Z tworzeniem miasta krótkich dystansów wiąże się pojęcia miasta spokojnego, a więc dysponującego takimi narzędziami, środkami i wyposażeniem infrastruktury transportowej, które umożliwiają pogodzenie potrzeb wszystkich uczestników ruchu i takie skoordynowanie ich podróży, by nie tworzyć konfliktów pomiędzy poszczególnymi przemieszczającymi się grupami oraz rodzajami transportu. W tym też mieści się minimalizowanie strat czasu wtedy, gdy podróżujący zmienia środek transportu, na przykład przesiada się z samochodu do autobusu miejskiego bądź na rower. Wymaga to zabezpieczenia między innymi miejsc parkingowych zarówno dla aut, jak też rowerów. Sieć mobilności wymaga również właściwego zaprogramowania opłat, a więc skojarzenia w jednym bilecie kilku różnych form korzystania z transportu i jego infrastruktury.
Strukturę transportową Nantes w tej chwili w połowie kształtuje transport indywidualny, a w połowie inne rodzaje komunikacji alternatywnej dla aut. Władze miasta chcą uzyskać do 2030 roku model modalny miasta, w którym udział aut osobowych spadnie do poziomu jednej trzeciej, zaś pozostałą część będą stanowiły alternatywne rodzaje przemieszczania się.
W dążeniu do realizacji tej wizji wyznaczono etap pośredni z terminem 2015 roku. W trakcie prac tego etapu dostrzeżono znaczną dynamikę w przyroście liczby mieszkańców oraz liczby wykonywanych podróży w mieście. Stąd właśnie w długofalowej strategii tak ważne są działania zmierzające do ograniczenia podróży wykonywanych samodzielnie, własnym samochodem. Polityka miasta przykłada więc uwagę do zintensyfikowania rozwoju ruchu rowerowego. W tej chwili udział rowerów w podróżach wynosi 4 procent. Jean-François Retiere zaznacza, że trudno porównywać Nantes do innych europejskich aglomeracji, w których upowszechniła się jazda na rowerze. Jednak w mieście udało się już wiele uzyskać w rozwoju sieci tras rowerowych i parkingów dla jednośladów. Dotychczasowy opór mieszkańców wobec wykorzystywania rowerów wynikał z wcześniejszych nagminnych ich kradzieży. Parkingi rowerowe dają pewność, że pojazd jest bezpieczny, a jego właściciel na pewno go nie straci. Ponadto w Nantes funkcjonuje sieć wypożyczalni miejskich rowerów. System dysponuje flotą 880 jednośladów oraz 103 obsługującymi je stacjami.
Do zmian mobilnych zachęca również rozwijana komunikacja publiczna. W 2005 roku w Nantes przywrócono, zlikwidowane po II wojnie światowej, linie tramwajowe. Obecnie funkcjonują trzy linie o łącznej długości 42 km. Tę komunikację uzupełnia połączenie autobusowe - buswey. Podobnie jak komunikacji tramwajowej nadano mu priorytet w ruchu. Buswey to tramwaj na kołach pneumatycznych; kursuje co trzy minuty. Niedługo na tej linii będą kursować pojazdy marki mercedes, mierzące 24 m długości. Chronobus to kolejny rodzaj miejskiej komunikacji. Jego kursy zostały wyznaczone na dwóch liniach i poprowadzone specjalnie wyznaczonymi korytarzami. Wszystkie te rodzaje transportu dają w efekcie uzupełniające się wzajemnie możliwości sprawnego przemieszczania się po mieście. Dzięki temu komunikacja publiczna obejmuje zasięgiem cały obszar miasta. Na obrzeżach Nantes stworzono centra przesiadkowe, w których funkcjonują parkingi dla osób pozostawiających auta i kontynuujących podróże do pracy czy miejskich instytucji i placówek środkami transportu publicznego. Pojazdy komunikacji miejskiej rocznie wykonują 125 mln przejazdów rocznie.
AS
*Jean-François Retiere jest absolwentem Uniwersytetu w Nantes, na którym uzyskał tytuł licencjata z socjologii.W latach 2002-2008 był wiceprezydentem metropolii Nantes do spraw turystyki i rzemiosła. Natomiast od 2008 roku jest zastępcą prezydenta Metropolii Nantes do spraw mobilności, transportu publicznego, transportu szkolnego oraz polityki parkingowej. Od 2011 roku pełni funkcję burmistrza Maure sur Loire. Jest również przewodniczącym komisji „Europe du GART” oraz członkiem biura francusko-języcznej sieci Civinet – w ramach europejskiej inicjatywy CIVITAS. Pełnił ponadto funkcję korespondenta regionalnego Pays de la Loire w narodowej komisji certyfikacji zawodowej (CNCP), będąc odpowiedzialnym za wdrożenie ustawodawstwa dotyczącego akredytacji dotychczasowego doświadczenia zawodowego (VAE).
Jean-François Retiere prezentował podczas IV Kongresu Mobilności Aktywnej (Gdańsk, 11-13 września 2013 r.) referat pt. „Analiza strategii transport publicznego Metropolii Nantes w kontekście intermodalności i indywidualnego transportu zrównoważonego”.
