Wypadki w transporcie są obecnie prawdziwą plagą. Łączna liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła już 1,3 mln osób i ciągle rośnie. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że wypadki drogowe są obecnie na 9 miejscu na liście przyczyn zgonów, a prognozy na rok 2020 przewidują miejsce trzecie. W krajach Unii Europejskiej wypadki są pierwszą przyczyną zgonów z powodów zewnętrznych ludzi w wieku do 45 lat, a łączne straty szacuje się na ponad 200 mld euro rocznie.

Bezpieczeństwo transportu staje się zagadnieniem coraz częściej postrzeganym jako jedno z najważniejszych kryteriów jakości życia. Dlatego każda inicjatywa, której celem jest poprawa bezpieczeństwa w transporcie zasługuje na uwagę i poparcie.

W maju 2007 roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zleciło realizację trzyletniego projektu badawczego, którego celem jest opracowanie modelu zintegrowanego systemu bezpieczeństwa transportu w Polsce, traktując integrację bezpieczeństwa w poszczególnych gałęziach jako warunek poprawy jakości zarządzania i skuteczności podejmowanych działań (PBZ-MEiN-7/2/2006, projekt o akronimie ZEUS).

Na podstawie materiałów tego projektu wydany został I tom pt. „Diagnoza systemu bezpieczeństwa transportu w Polsce” (Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2009). Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu ma zapobiegać powstawaniu niebezpiecznych zdarzeń oraz łagodzić ich skutki, jeśli już zaistnieją. Jak twierdzą autorzy publikacji, skuteczne zapobieganie jest możliwe dzięki identyfikacji zagrożeń i profilaktyce zmniejszającej poziom zagrożenia.

Monografia, opracowana pod redakcją prof. Ryszarda Krystka z Politechniki Gdańskiej, zawiera charakterystykę stanu i systemu bezpieczeństwa transportu drogowego, kolejowego, lotniczego i wodnego w Polsce oraz analizy porównawcze bezpieczeństwa w tych gałęziach transportu. Większość materiałów zebranych w monografii dotyczy zagadnień szeroko rozumianego bezpieczeństwa – począwszy od genezy zagrożeń, poprzez diagnozę stanu i systemu bezpieczeństwa, misję i cel działań, programowanie działań zapobiegawczych, stosowane środki poprawy, monitoring i ocenę ich efektywności, aż po korektę programu.

Każdy z rozdziałów opisujący daną gałąź transportu porusza te same zagadnienia – ogólną charakterystykę, stan bezpieczeństwa i zarządzanie nim, system instytucjonalno-prawny, ratownictwo i badania wypadków – co ułatwia ich porównywanie. Problematyką transportu drogowego zajął się zespół autorski z Politechniki Gdańskiej, natomiast transport kolejowy, lotniczy i morski zbadali eksperci z Politechniki Śląskiej, Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych w Warszawie i Akademii Morskiej w Szczecinie.

Opracowanie ma służyć pomocą decydentom, specjalistom, studentom i pracownikom wszystkich instytucji, których zadaniem jest praca na rzecz rozwoju systemu transportu i jego bezpieczeństwa.

Następne tomy ukażą się w pierwszym kwartale tego roku. Będą to: „Uwarunkowania rozwoju integracji systemów bezpieczeństwa transportu” i „Koncepcja zintegrowanego systemu bezpieczeństwa transportu w Polsce”.


„Zintegrowanego systemu bezpieczeństwa transportu - ZEUS” (PDF wielkość 3 MB)

Tweet