Skopje, stolica Macedonii, to miasto liczące około 650 tys. mieszkańców. Żyje tam prawie 30 proc. ludności kraju. Choć miasto w ostatnich latach gwałtownie się rozwija, system transportowy nie nadąża za tymi zmianami. To spowodowało pewne negatywne trendy: liczba przejazdów środkami transportu publicznego spadła tam ze 150 mln w 1989 roku do 60 mln w 2006 roku. W tym samym czasie wzrosła liczba podróży samochodami z 25 do 38 proc.
Profesor Nikola Krstanoski z Wydziału Transportu i Inżynierii Ruchu na Uniwersytecie Świętego Klemensa z Ochrydy w Bitoli wyjaśnia, że powodem ubiegania się o dofinansowanie z CIVITAS było wiele palących kwestii – korki, brak miejsc parkingowych, wzrost zanieczyszczenia powietrza i emisji hałasu, ale także ograniczony dostęp do atrakcji kulturalnych i historycznych, coraz więcej asfaltu i coraz mniej zieleni. Stało się oczywiste, że należy podjąć działania w celu poprawy jakości życia obywateli w Skopje.
W związku z takim wyzwaniem transportowo-infrastrukturalno-środowiskowym Uniwersytet połączył siły z miejskim przewoźnikiem JSP Skopje, przy wsparciu ze strony władz miasta oraz Departamentu Transportu Miasta Skopje. Partnerom udało się osiągnąć imponujące wyniki, dzięki szeregowi inicjatyw zaproponowanych i uzgodnionych w 2008 roku, a następnie wdrożonych przy całkowitym budżecie w wysokości 687 tys. euro. Wśród nich znalazły się: modernizacja 12 autobusów diesla do stosowania sprężonego gazu ziemnego (CNG), opracowanie pierwszego Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP) w kraju, utworzenie Centrum Zarządzania Ruchem i wykorzystanie telematyki do rozwiązania problemu korków i zanieczyszczenia powietrza oraz wprowadzenie systemu informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym na podstawie automatycznej lokalizacji pojazdu (AVL) w celu promowania korzystania z transportu publicznego.
- Zaangażowanie zainteresowanych stron od samego początku było warunkiem sukcesu – kontynuuje profesor Krstanowski. – Modernizacja autobusów diesla oznaczała zaangażowanie ekspertów technicznych z Wydziału Inżynierii Mechanicznej oraz z firmy JSP Skopje. Z kolei powstanie Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej wiązało się ze zbieraniem opinii od polityków centralnych i lokalnych, stowarzyszeń zawodowych i operatorów transportu, odpowiednich organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa.
Takie podejście nie zakończyło się jedynie analizą zebranych uwag i sugestii, ale przyczyniło się do szybkiego przyjęcia planu przez Radę Miasta. Było to tym łatwiejsze, że część Rady była zaangażowana w jego tworzenie.
- Jesteśmy szczególnie dumni z Centrum Zarządzania Ruchem – powiedział profesor. – Wzbudza ono zainteresowanie wszystkich głównych decydentów, tak więc została podjęta decyzja o rozszerzeniu liczby skrzyżowań podlegających Centrum z 28 do 100 i jednoczesnym złożeniu wniosku o dodatkowe środki z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR). System dynamicznej informacji pasażerskiej został również wysoko oceniony przez mieszkańców miasta. Ponad 85 proc. zadeklarowało, że dzięki niemu będzie częściej korzystać z komunikacji miejskiej, a ponad 70 proc. stwierdziło, że znacznie poprawiła się jakość świadczonych usług transportowych.
Skopje wprowadza wszystkie działania zalecane w Planie Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, m.in. nowy wygląd przystanków czy nowe autobusy. Rekomendacje obejmują także środki uspokojenia ruchu, nową politykę parkingową, budowę nowych tras rowerowych oraz infrastruktury dla rowerzystów.
Profesor Krstanoski dodał, że zainteresowanie tym projektem było tak duże, że miasto chce już rozpocząć kolejny, kontynuujący zrównoważony rozwój Skopje.
Źródło: Civitas
Tł. Ilona Hałucha
