To czy sytuacja określona przez inwestora kwalifikuje się do szczególnie uzasadnionych przypadków, ocenia właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej. To w jego ocenie leży takie wyważenie interesów indywidualnych względem interesu publicznego, aby uzasadniało konieczność dokonania odstępstwa. „Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych może być udzielone jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, a więc mających w sobie element wyjątkowości. Ocena czy w danej sytuacji zachodzą takie przypadki należy do organu administracji architektoniczno-budowlanej, od którego ma być udzielone odstępstwo (...)”. Cytowany pogląd podzielił, w swym wyroku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w dniu 29 czerwca 2007 r. (sygn. akt VII S.A./Wa 4301/07). W dniu 23 stycznia 2008 r. podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie (wyrok - sygn. akt. S.A./Sz.734/06).

W tym miejscu warto przyjrzeć się terminowi: „szczególnie uzasadnione przypadki”. Czy tylko w ustawie Prawo budowlane zapisany jest wspomniany termin? Art. 9 ust.  l ustawy Prawo budowlane posługuje się tym zwrotem, który jest, jak wspomniałem wcześniej, przesłanką pozytywną do wyrażenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych: „W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7”. Art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych również posługuje się przytaczanym terminem: „W szczególnie uzasadnionych przypadkach lokalizowanie w pasie drogowym obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi, z zastrzeżeniem ust. 7, wydawanym w drodze decyzji administracyjnej". Czy z mocy art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych, można pominąć procedurę określoną w art. 9 ustawy Prawo budowlane? Zdecydowanie - nie. A wręcz przeciwnie - bez zgody właściwego zarządcy drogi (wydanej w formie decyzji administracyjnej) nie można wszczynać procedury odstępstwa. Taki pogląd podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 2 września 2008 r. sygn. akt II OSK 969/07: „Lokalizacja jakiejkolwiek inwestycji w pasie drogowym, która nie jest związana z gospodarką drogową i obsługą ruchu drogowego, bez zgody i to bezwarunkowej właściwego zarządu dróg jest niedopuszczalna”.

Ponadto jak wynika z analizy treści art. 9 ust. 3 pkt 5 ustawy Prawo budowlane, wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo powinien zawierać - pozytywną opinię innych zainteresowanych organów. Zasadnym zatem wydaje się fakt, iż w sytuacjach, gdy odstępstwo będzie tyczyć się zagadnień związanych z pasem drogowym, opinia właściwego zarządcy przedmiotowej drogi jest jak najbardziej wskazana.

Arkadiusz Woźniak
Ministerstwo Infrastruktury
Departament Dróg i Autostrad

Tweet