Źródła hałasu w środowisku

Źródła hałasu w środowisku możemy podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej zaliczymy hałas powstający w przypadku powszechnego lub zwykłego korzystania na ze środowiska. Są to działania lub aktywność, której towarzyszy emisja hałasu niewymagająca pozwolenia. Hałas emitowany przez dzieci na podwórku nie podlega żadnym regulacjom, podobnie boiska itp. Do drugiej grupy należy zaliczyć realizację przedsięwzięć wymagających sporządzenia raportu (np.: budowa instalacji lub infrastruktury liniowej), dla których ocena oddziaływania na środowisko zakończona została decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach, określającą warunki korzystania ze środowiska, w tym dopuszczalne poziomy emisji hałasu.

W procedurze sporządzania planów miejscowych analizuje się drugą grupę pod kątem oddziaływania przedsięwzięć na warunki życia i zdrowie ludzi. W odniesieniu do pierwszej grupy stosuje się generalnie art. 144. ust. 1 ustawy.

Źródła informacji o oddziaływaniu i uciążliwości hałasu

Przystępując do sporządzenia projektu planu miejscowego przeprowadza się inwentaryzację urbanistyczną polegającą na udokumentowaniu stanu zagospodarowania i przekształceń w obszarze opracowania, w tym również analizę wydanych pozwoleń na budowę oraz dostępną dokumentację. Częścią tej dokumentacji są opracowania opisujące stan i zagrożenia dla środowiska.

W odniesieniu do ochrony przed hałasem analizuje się dostępne wyniki pomiarów poziomów hałasu, a w przypadkach uzasadnionych zleca się przeprowadzenie takich pomiarów.
W zależności od potrzeb analizuje się również informacje o najlepszych dostępnych technikach, co pozwala lepiej zrozumieć istniejące i potencjalne zagrożenia środowiska (głównie dla terenów produkcji i składów).

Wśród analizowanych dokumentów znajdują się również programy ochrony środowiska przed hałasem, opracowania ekofizjograficzne oraz mapy akustyczne. Zgromadzone informacje konfrontowane są z innymi danymi i informacjami o terenie opracowania planistycznego, jak np.: procesy demograficzne, powiązania z otoczeniem, możliwości obsługi komunikacyjnej obszaru, zasoby środowiska przyrodniczego i wiele innych.

Łagodzenie lub eliminowanie hałasu w planach miejscowych

1. Analizy na etapie projektu planu miejscowego
Ocena uciążliwości hałasu na etapie inwentaryzacji urbanistycznej i sporządzania projektu planu miejscowego obejmuje:
1/ analizę istniejących obszarów ograniczonego użytkowania (o ile występują),
2/ analizę wyników pomiarów natężenia hałasu i programów ochrony przed hałasem,
3/ analizę mapy akustycznej,
4/ analizę opracowań ekofizjograficznych,
5/ analizę użytkowania terenu objętego przystąpieniem do sporządzenia planu miejscowego - identyfikację potencjalnych i występujących konfliktów środowiskowych, w tym analizę obszarów produkcji i składów / stref przemysłowych,
6/ ocenę wniosków do planu pod kątem oddziaływania na środowisko,
7/ analizę konieczności wykonania opracowań specjalistycznych w zakresie oddziaływania hałasu.

2. Zasady ograniczania hałasu stosowane w planach
Ponieważ hałas jest wynikiem uwolnienia do środowiska energii przenoszonej przez otaczający ośrodek (np. powietrze), to działania ochronne wymagają albo wyeliminowania źródeł hałasu, albo uzyskania oczekiwanego poziomu tej energii w miejscu odbioru fali. Stan ten można osiągnąć poprzez obniżenie natężenia hałasu w strefie propagacji fali lub poprzez zastosowanie barier ochronnych w miejscu odbioru fali. Dobór odpowiednich metod walki z hałasem wymaga uwzględnienia natury fal dźwiękowych.

Obniżenie lub ukierunkowanie energii fal dźwiękowych można osiągnąć poprzez:
1) spadek natężenia dźwięku wraz z odległością
(pozostawienie wolnej przestrzeni, np. niezabudowanego pasa 100 do 150 m od autostrady, pozwala osiągnąć poziomy natężenia dźwięku wymagane w obszarach mieszkaniowych),
2) odbicie fali
(jest bardzo często stosowanym zabiegiem pozwalającym chronić określone obiekty lub obszary przed hałasem, należy jednak pamiętać, że może to prowadzić do wzrostu zagrożenia hałasem innych obiektów, stosowanie tego rozwiązania wymaga pogłębionej analizy lub symulacji z wykorzystaniem odpowiednich programów),
3) ugięcie fali
(zjawisko nie jest wykorzystywane wprost, uwzględnia się je poprzez odpowiednie ukształtowanie ekranów akustycznych lub ich wysokość),
4) nakładanie się fal
(niekorzystne zjawisko kumulacji energii pochodzącej z nakładających się fal akustycznych, przy niewłaściwym zaprojektowaniu ochrony przed hałasem może okazać się ona nieskuteczna w wybranych miejscach z powodu nakładania się np.: fal odbitych),
5) strefy ekspozycji
(jest to ważna analiza przeprowadzana w ramach procedury planistycznej, szczególnie istotna na styku terenów o różnym przeznaczeniu oraz w odniesieniu do wyniesionych terenów lub budynków wysokich, znacznie bardziej narażonych niż niskie budynki zlokalizowane stosunkowo blisko źródła, które są np.: ekranowane),
6) strefy cienia akustycznego
(analiza podobna do opisanej w punkcie powyżej, w projekcie planu miejscowego uwzględnia się również strefy cienia akustycznego, np. dopuszczając zabudowę blisko autostrady prowadzonej na nasypie, a chroniąc obiekty znajdujące się poza strefą cienia akustycznego).

Krzysztof Michalski
Biuro Planowania Przestrzennego Miasta
w Szczecinie

Tweet