Chciałbym podkreślić, iż przygotowanie wzorcowej umowy jest inicjatywą, która wpisuje się w ciąg konsekwentnie podejmowanych przez Urząd Zamówień Publicznych działań w zakresie uwzględnienia w zamówieniach publicznych wagi właściwego kształtowania postanowień umownych. Już w przeszłości były przygotowywanie przez Urząd wzorcowe dokumentacje i umowy. W oparciu o aktualne doświadczenia chcielibyśmy skupić się na klauzulach umownych mających podstawowe znaczenie dla zrównoważenia praw i obowiązków zamawiających i wykonawców, poprawy płynności, uwzględnienia podwykonawstwa, wyeliminowania najczęstszych przyczyn sporów przy realizacji inwestycji budowlanych oraz zapewnienia elastycznego dostosowania się umów o zamówienie publiczne do dynamicznie zmieniającej się sytuacji gospodarczej.

- Jakie więc są kardynalne postanowienia wzorcowej umowy i które z jej zapisów mają rzeczywiście pomóc branży budownictwa drogowego?

- Wskazaliśmy kilka kwestii w umowach o zamówienie publiczne, które wymagają odniesienia się w postanowieniach wzorcowej umowy.

Zauważyliśmy, iż zamawiających nader często dążą do przewidzenia w projektowanych umowach zapisów dotyczących niezmienności wynagrodzenia wykonawcy oraz sztywności terminów wykonania umowy. Zamawiający wyznaczają długie terminy płatności należnych wykonawcy całości lub części wynagrodzenia, wysokie kwoty zatrzymania oraz rzadko przewidują udzielanie zaliczek, w związku z czym przerzucają ciężar bieżącego finansowania inwestycji na wykonawców i podwykonawców. Jednocześnie nie dopuszczają możliwości stosownego podwyższenia wynagrodzenia wykonawcy albo wydłużenia terminu wykonania umowy w przypadku wystąpienia ryzyk, które powinny obciążać zamawiającego i do których należy zaliczyć m.in. błędy w dokumentacji projektowej, zmiany stawki podatku VAT, odmienne od zakładanych warunki geologiczne lub opóźnienia w wydawaniu decyzji administracyjnych niezbędnych przy prowadzonej inwestycji.

Zamówienia publiczne stanowią systemem naczyń połączonych, dlatego wymienione problemy po stronie zamawiających przekładają się na nieprawidłowe lub niekorzystne działania wykonawców. Na przykład dążą oni do zmian postanowień umów o zamówienie publiczne, wbrew przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych oraz przewidzianym w treści umowy warunkom. Często też liczą na uzyskanie robót dodatkowych czy uzupełniających bez spełnienia przesłanek dopuszczalności udzielenia tego rodzaju zamówień w trybie z wolnej ręki. Przy wyśrubowanych warunkach mamy najczęściej do czynienia z gorszą jakością wykonania robót, gdyż wykonawcy także w ten sposób próbują zdjąć z siebie pewien ciężar realizacji umowy zawartej po kwotach nieadekwatnych do wymagań zamawiającego. Poza tym może występować tendencja do przerzucania odpowiedzialności i strat na podwykonawców. Na koniec należy wymienić najgroźniejsze z punktu wiedzenia zarówno zamawiających i wykonawców, jak i interesu publicznego niebezpieczeństwo porzucenia robót. Konsekwencje tego rodzaju zdarzeń uderzają nie tylko w wykonawcę, w odniesieniu do którego może zaistnieć przesłanki nałożenia kar umownych i odpowiedzialności odszkodowawczej, ale również wykluczenia z rynku zamówień publicznych. Dotykają one nie mniej boleśnie zamawiających i interesu nas wszystkich poprzez nieterminowe realizowanie inwestycji infrastrukturalnych, zaległości w płatnościach na rzecz dostawców, usługodawców i podwykonawców w zamówieniach publicznych, wykonywaniu projektów po wyższych stawkach czy też skłonności do stosowania ograniczających konkurencję, a więc przekładających się zazwyczaj na wyższe ceny i gorszą jakość, trybów do wyboru wykonawców, którzy dokończą rozpoczętą inwestycję.

Rozmawiała: AS

Tweet