Strefa ograniczonej prędkości
Strefa ograniczonej prędkości nie została zdefiniowana w ustawie Prawo o ruchu drogowym, ale opis znaku B-43, w rozporządzeniu w sprawie znaków i sygnałów obowiązujących w ruchu drogowym, nie jest tak lapidarny, jak w wypadku znaku D-42. Znak B-43 „strefa ograniczonej prędkości” oznacza wjazd do strefy, w której obowiązuje zakaz przekraczania prędkości określonej na znaku liczbą kilometrów na godzinę. Znak B-44 „koniec strefy ograniczonej prędkości” oznacza wyjazd ze strefy ograniczonej prędkości (§31, ust. 1 i 3).

Znak B-43 umieszcza się na wszystkich ulicach doprowadzających ruch do strefy ograniczonej prędkości. W strefie ograniczonej prędkości powinny być stosowane rozwiązania lub urządzenia wymuszające jazdę z prędkością podaną na znaku. Nie powinno się stosować znaków określających pierwszeństwo na skrzyżowaniach (zał.1, pkt 3.2.44). Znak B-44 (…) umieszcza się na wszystkich wylotach ze strefy oznakowanej znakami B-43, w tym samym przekroju poprzecznym drogi, w którym ustawiono ten znak (zał.1, pkt 3.2.45).

W obszarze zabudowanym możliwe są trzy rozwiązania dla stref ograniczonej prędkości:

• 50 km/h – jako usankcjonowanie jednolitej prędkości dopuszczalnej w obszarze zabudowanym przez całą dobę (nie należy traktować jako dodatkowe uspokojenie ruchu kołowego wewnątrz obszaru zabudowanego).
• 40 km/h – jest symbolicznym, dodatkowym uspokojeniem ruchu w stosunku do obszaru zabudowanego, ale ma zbyt wiele niedoskonałości w stosunku do następnego rozwiązania.
• 30 km/h – właściwa strefa uspokojenia ruchu, stanowiąca odczuwalne ograniczenie w stosunku do obszaru zabudowanego. Ma też inne zalety: znak B-43, określający dopuszczalną prędkość mniejszą lub równą 30 km/h, oznacza ponadto, że umieszczone w strefie urządzenia i rozwiązania wymuszające powolną jazdę mogą nie być oznakowane znakami ostrzegawczymi (§31, ust. 2). W strefach o dopuszczalnej prędkości 30 km/h lub mniejszej, urządzenia i rozwiązania wymuszające powolną jazdę mogą nie być oznakowane znakami ostrzegawczymi (zał. 1, pkt 3.2.44).

Oprócz tego, jeżeli ma to być rozwiązanie poprawiające bezpieczeństwo i warunki ruchu pieszego, to należy unikać w miarę możliwości wyznaczania przejść dla pieszych w „strefie 30 km/h”. Jeżeli zastosujemy środki techniczne skutecznie ograniczające prędkość pojazdów do wartości dopuszczalnej, to prawdopodobieństwo poważnych uszkodzeń ciała u pieszych jest niewielkie (patrz rys. 2 – prawdopodobieństwo śmierci pieszego przy różnych rozwiązaniach organizacji ruchu), a brak wyznaczonych przejść dla pieszych wymusza na obu kolidujących grupach uczestników ruchu drogowego (pieszych i kierujących pojazdami) zachowanie szczególnej ostrożności.

Analiza przepisów art.13, obowiązujących pieszych przy przekraczaniu jezdni (PDF)

Jeżeli w strefie 30 km/h zrezygnujemy z wyodrębnionych chodników, wówczas podobnie jak w strefie zamieszkania, zgodnie z art. 26 ust. 4 kierujący pojazdem, przejeżdżając przez chodnik lub drogę dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu. A według ust. 5. przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio podczas jazdy po placu, na którym ze względu na brak wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni. Przepis ust. 4, jest dodatkowym argumentem za rezygnacją z wyznaczania przejeść dla pieszych, zwłaszcza na wlotach małych uliczek na skrzyżowanie.

Strefa zamieszkania
„Strefa zamieszkania” jest jedyną metodą uspokojenia ruchu kołowego, która podlega jurysdykcji ustawy Prawo o ruchu drogowym, co zostało zapisane już w art.1 ust.1: „Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, wymagania w stosunku do osób kierujących pojazdami i innych uczestników ruchu oraz zasady kontroli ruchu drogowego.” Została też dokładnie zdefiniowana w tej ustawie jako obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi (art. 2 pkt 16);

Jest też specjalnie potraktowana w rozporządzeniu w sprawie znaków i sygnałów obowiązujących w ruchu drogowym. Znak D-40 „strefa zamieszkania” oznacza wjazd do strefy zamieszkania. Znak D-41 „koniec strefy zamieszkania” oznacza wyjazd ze strefy zamieszkania. Znak D-40 informuje ponadto, że umieszczone w strefie zamieszkania urządzenia i rozwiązania wymuszające powolną jazdę mogą nie być oznakowane znakami ostrzegawczymi (§58, ust. 1 i 2).

Istotny dla funkcjonowania i rozwiązań technicznych w strefie zamieszkania jest art. 11 ust. 5, ustawy Prawo o ruchu drogowym, określający prawa pieszych w takiej strefie. Cztery pierwsze ustępy tego artykułu określają obowiązki pieszych w ruchu drogowym:
1. Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.
2. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
3. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.
4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.
Dopiero ostatni ust stanowi iż:
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.

Wiemy już, że pieszy ma pierwszeństwo, ale nie wszyscy mają świadomość, że nie istnieje przepis „symetryczny” – zobowiązujący kierujących pojazdami do ustępowania pierwszeństwa pieszym w strefie zamieszkania. Jednak według art. 26, już cytowanego przy omawianiu strefy ograniczonej prędkości, kierujący pojazdem jest obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu, jeżeli ze względu na brak wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni.

W strefie zamieszkania obowiązują też inne przepisy, charakterystyczne tylko dla tej metody uspokojenia ruchu kołowego:

• Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów (…) wynosi 20 km/h (art. 20, ust. 2).
• Zabrania się postoju (…) w innym miejscu niż wyznaczone w tym celu (art. 49, ust. 2, pkt 4);
• Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi bez opieki osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat (art. 43 ust.1).

Ten ostatni przepis stanowi podstawową różnicę pomiędzy strefą „30 km/h” z pierwszeństwem ruchu pieszego i strefą zamieszkania. Stawia wyższe wymagania środkom technicznym, jakie muszą byś zastosowane w strefie zamieszkania.

Oprócz tego, pojazd wjeżdżający na drogę z (…) oraz ze strefy zamieszkania, jest pojazdem włączającym się do ruchu i jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu (art. 17, ust. 1 pkt 1 i ust. 2). Natomiast według warunków umieszczania znaków na drodze, znak D-40 (…) umieszcza się na początku strefy zamieszkania, na wszystkich drogach doprowadzających do niej ruch (kołowy czy drogowy?, jeżeli drogowy – to także na ciągach pieszych). Strefy te ustala się w obszarach zabudowanych na ulicach, również pojedynczych, na których w zasadzie odbywa się tylko ruch docelowy (zał. 1, pkt 5.2.46). Znak D-41 (…) stosuje się w celu wskazania wyjazdu ze strefy (…), w tym samym przekroju poprzecznym co znak D-40. (…) może być umieszczony po lewej stronie jezdni, na odwrotnej stronie znaku D-40 (zał. 1, pkt 5.2.47). Oznacza to, że znak informujący o włączaniu się do ruchu, czyli nakazujący ustąpienia wszystkim uczestnikom ruchu drogowego, może stać po lewej stronie jezdni, a znak tylko zezwalający na zwiększenie prędkości (koniec obszaru zabudowanego), musi stać po prawej stronie jezdni. Zaiste to zadziwiająca troska o bezpieczeństwo, przypominająca zapis dopuszczający takie same sygnały dźwiękowe dla osób niewidomych i słabo widzących, oznaczając zarówno ostrzeżenie o zbliżającym się pojeździe szynowych, jak i stanowiąc informację o zielonym świetle na przejściu dla pieszych, co było w pierwszej wersji obowiązującego prawa o ruchu drogowym z 1983 r.

Tweet