Rozwijany od wczesnych lat 80. audyt brd zyskuje w ostatnim okresie coraz większe znaczenie, gdyż okazał się skutecznym i tanim narzędziem eliminacji już na etapie planistyczno-projektowym błędów rozwiązań drogowych, które mogłyby skutkować zagrożeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jego wprowadzenie jako dodatkowej procedury w procesie planowania i projektowania, wbrew wielu obawom, nie powoduje wydłużenia tego procesu. Zalety audytu brd oraz niewielkie koszty jego wprowadzenia, przy bardzo dużych korzyściach, spowodowały, że został on wprowadzony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady jako formalnie obowiązująca procedura dla sieci dróg transeuropejskich z zaleceniem do stosowania także w odniesieniu do pozostałej sieci dróg.
W Polsce wdrażanie audytu brd zgodnie z dyrektywą, wraz z formalizacją różnych procedur jego stosowania, podjęto w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Potwierdzone wielokrotnie w praktyce zalety audytu przekonują do potrzeby jego rozszerzenia także na inne drogi. Wymaga to jednak odpowiednich regulacji prawnych oraz wsparcia merytorycznego ze strony Ministerstwa Infrastruktury, np. w formie instrukcji i podręczników dobrej praktyki, odpowiadających zarówno uwarunkowaniom formalnym administracji samorządowej, jak i specyfice dróg samorządowych poza terenami zabudowy i w miastach. Przygotowana dla GDDKiA „Instrukcja audytu Brd” nie uwzględnia wspomnianej specyfiki.
Jednym z warunków skutecznego stosowania audytu brd jako środka poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego są wysokie kwalifikacje audytorów, których szkolenie (rozpoczęte z inicjatywy GDDKiA już w 2001 r.) powinno mieć charakter ciągły i powinno być realizowane przez doświadczone zespoły w wykonywaniu analiz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dlatego uzasadnionym może być wyłonienie jednostki uczelnianej koordynującej szkolenia i odpowiedzialnej za egzaminowanie oraz wydawanie certyfikatów audytora brd.
Bardzo ważny do dobrego prowadzenia audytu jest także dopływ wiedzy do prowadzących szkolenia zwłaszcza w zakresie zagadnień mających „polski” charakter. Dotyczy to np. bezpieczeństwa ruchu przekrojów z utwardzonymi poboczami, bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów i związanej z tym infrastruktury, wpływu różnego typu dostępności, bezpieczeństwa nowych przekrojów z wyspami i pasami w środku dla relacji skrętnych i innych. Brakuje szczegółowych analiz danych o charakterystyce wypadków na autostradach i drogach ekspresowych oraz obwodnicach zbudowanych w Polsce w ostatnim okresie. Konieczne jest uruchamianie prac studialnych w tym zakresie, podobnie jak analiz szczegółowych miejsc o wysokim stopniu zagrożenia. Możliwość wykorzystania wiedzy z innych krajów jest niewielka.
Audyt brd powinien stopniowo stawać się procedurą realizowaną przez tzw. zewnętrznych, niezależnych audytorów brd, tj. niezwiązanych z jednostką będącą zleceniodawcą audytu. Wymaga to wprowadzenia formalnej procedury certyfikacji audytorów oraz kontroli jakości ich pracy warunkującej przedłużanie certyfikatu.
Zidentyfikowane w ramach analiz bezpieczeństwa ruchu drogowego typowe błędy rozwiązań drogowych mogą być pomocne nie tylko w audycie brd, ale także w doskonaleniu zasad projektowania infrastruktury drogowej i aktualizacji przepisów technicznych.
Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego okazał się skutecznym narzędziem wykrywania i eliminacji błędów w projektowaniu, ale należy podkreślić, że dla eliminacji tych błędów należy także podjąć inne działania zmierzające do usuwania niekorzystnych zjawisk spotykanych w procesie planistyczno-projektowym. Konieczne jest przywrócenie w projektowaniu infrastruktury drogowej równowagi uwarunkowań technicznych, finansowych, środowiskowych, społecznych, terminowych i innych. Obecnie zbyt mało czasu w projektowaniu poświęca się samym rozwiązaniom technicznym i ich jakości, w tym bezpieczeństwa ruchu.
prof. Marian Tracz
dr Stanisław Gaca
Politechnika Krakowska
Artykuł był przygotowany na Międzynarodowe Seminarium BRD GAMBIT 2010 (Politechnika Gdańska, 22-23 kwietnia 2010 r.) oraz publikowany w „Drogownictwie” (Nr 4, kwiecień 2010).
- «« poprz.
- nast.
