Przyspieszenie procedur
Poza sytuacją gospodarczą małą nowelizację podyktowały jeszcze inne legislacyjne przesłanki. Istotnym jej celem było usprawnienie postępowań o zamówienie publiczne zmierzające do szybszego i skutecznego ich kończenia. Temu m.in. służy ograniczenie terminów na zadawanie pytań dotyczących specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W tym przypadku zasadnicze zmiany wprowadzono w treści art. 38. Dotyczą one określenia terminu, do upływu którego wykonawca jest uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o wyjaśnienia treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a zamawiający zobowiązany do udzielenia wykonawcom wyjaśnień. Ustawodawca nie negował istoty zadawania pytań oraz korzyści, jakie dzięki temu zyskują zarówno wykonawcy, jak i zamawiający poprzez wyjaśnianie wątpliwości i eliminowanie ewentualnych błędów. Wprowadzając zmianę dążył do wyeliminowania sytuacji przedłużania terminu składania ofert w związku z koniecznością udzielania odpowiedzi na zapytania wpływające na krótko przed jego upływem. Zgodnie z zamierzeniem ustawodawcy ta zmiana przede wszystkim posłuży przyśpieszeniu postępowań w dużych zamówieniach infrastrukturalnych.
Również przyspieszeniu procesu postępowania służy podniesienie opłat sądowych od skarg na orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej. To bowiem ma eliminować nieuzasadnione korzystanie z tego środka ochrony prawnej przez wykonawców. Małą nowelizacją dokonano zmian w ustawie z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, z późno zm.) poprzez zwiększenie opłaty od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej.
Większa konkurencja
Część zmian w małej nowelizacji miała charakter porządkowy. Wprowadzono je na przykład w przepisach odnoszących się do warunków udziału w postępowaniu. Przede wszystkim nadano nowe brzmienie art. 22 ust. 1. Obecny przepis wprost wskazuje, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają warunki dotyczące:
- posiadania uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania;
- posiadania wiedzy i doświadczenia;
- dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia;
- sytuacji ekonomicznej i finansowej.
W ten sposób poszerzono katalog wymaganych uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności. Rozdzielono ponadto warunki dotyczące posiadania wiedzy i doświadczenia od dysponowania potencjałem technicznym i kadrowym. - Po wielu próbach, wreszcie małą nowelizacją oddzielono warunki udziału w postępowaniu od przesłanek wykluczenia wykonawców z postępowania – podkreśla Dariusz Koba. - Art. 22 ust. 1 prawa zamówień publicznych był dotychczas interpretowany jako tzw. przepis blankietowy, czyli taki, który sam w sobie nie stawiał żadnych warunków udziału w postępowaniu, lecz wyznaczał zakres, w jakim zamawiający może wyznaczać warunki – zaznacza Dariusz Koba. Wprowadzona zmiana polega na tym, że warunki udziału w postępowaniu określa sama ustawa (art. 22 ust. l), natomiast zadaniem zamawiającego jest opisanie w specyfikacjach sposobu dokonywania oceny spełniania warunków.
Mała nowelizacja równocześnie doprecyzowała przepisy dotyczące momentu, w którym wykonawca zobowiązany jest potwierdzić spełnienie warunków udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 1a). Wykonawca na żądanie zamawiającego i w zakresie przez niego wskazanym musi wykazać spełnienie warunków odpowiednio, nie później niż na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub składania ofert. Jednocześnie wykonawca (na mocy art. 26 ust. 2b) w zakresie spełniania warunków będzie mógł „polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów i to niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia”. Natomiast (zgodnie z art. 26 ust. 2c) „jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może przedstawić dokumentów dotyczących sytuacji finansowej i ekonomicznej wymaganych przez zamawiającego, może przedstawić inny dokument, który w wystarczający sposób potwierdza spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku”.
Regulacje zawarte w art. 26 służą zwiększeniu konkurencyjności w postępowaniach o udzielenie zamówienia. Umożliwiają one wykazanie spełnienia warunków większej liczbie wykonawców. Zapisy te są wdrożeniem przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (tzw. dyrektywa klasyczna).
Dostosowanie przepisów do wymagań unijnych w ramach małej nowelizacji m.in. przyniosło rozszerzenie katalogu wykluczeń z postępowania o przestępstwa przeciwko środowisku (implementacja postanowienia art. 45 ust. 2 lit. c i d i tezy 43 preambuły dyrektywy 2004118/WE). Dało też możliwość wprowadzenia zastrzeżenia w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50% zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne. Celem ustawodawcy było wyrównanie szans wykonawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, dających im w ten sposób szansę funkcjonowania na rynku pracy.
